هر مناسبتی که تعریف می شود، دلایل خاص خودش را دارد. از تکریم و بزرگداشت تا تاکید بر توجه و انجام امور مربوط به یک موضوع خاص می تواند در تعیین مناسبت ها در نظر گرفته شود. اما نامگذاری یک روز از سال برای صنعت و معدن، بیانگر آن است که این بخش اقتصاد تا چه اندازه اهمیت دارد.
هزینه دور زدن تحریم
برای درک اهمیت صنعت و معدن، کافی است وضعیت و جایگاه امروز کشور را بررسی کنیم. امروز در شدیدترین وضعیت اقتصادی قرار داریم. تحریم ها بیداد می کند و برای هرگونه فعالیت اقتصادی، ناچار به دور زدن تحریم ها هستیم که البته این دور زدن، هزینه های گزافی به کشور تحمیل می کند. برای آنکه هر معامله ای در سطح جهانی انجام دهیم، ناچار هستیم دست به سوی واسطه هایی دراز کنیم که هر کدام عدد قابل توجهی بابت این واسطه گری دریافت می کنند که در نهایت کالا یا ماشین آلات یا هر نیاز دیگری به چندین برابر قیمت بدست مصرف کننده می رسد.
اقتصاد وابسته به نفت
از سوی دیگر تیغ تحریم ها بر گلوی اقتصادی قرار دارد که وابستگی شدیدی به نفت دارد. زمانی متوجه می شویم که این وابستگی تا چه اندازه آزار دهنده است که بدانیم نفت را به قیمت پایین می فروشیم اما نمی توانیم ارز ناشی از فروش نفت را به کشور وارد کنیم یا با دلارهای نفتی کالاهای مورد نیازمان را خریداری کنیم. بدتر آنکه نفت را به نفتکش ها منتقل می کنیم و چون مشتری نداریم، باید هزینه نگهداری نفت روی دریا را بپردازیم.
گزینه جایگزین نفت
با توجه به چالشهای حاکم بر اقتصاد نفتی، لازم است گزینه دیگری را به جای نفت برگزینیم تا هم تاثیرگذار باشد، هم امکان ایجاد محدودیت تحریم نداشته باشد و هم بتوان به عنوان اقتصاد بخش خصوصی از آن یاد کرد. واقعیت این است که هرگز نمی توانیم نفت را به عنوان اقتصاد بخش خصوصی در جهان معامله کنیم، در حالی که محصولات پتروشیمی را می توانیم به عنوان اقتصاد بخش خصوصی در جهان عرضه کنیم و با این حربه، از چنگال تحریم ها رهایی یابیم.
اهمیت اقتصاد متنوع
بزرگترین چالش اقتصاد نفتی، قرار گرفتن در گوشه رینگ تحریم است. معنا و مفهوم اقتصاد نفتی، اقتصاد تک محصولی با محوریت نفت است. هنگامی که قرار باشد نفت را استخراج کنیم و همان را آن هم به صورت خام بفروشیم، اقتصاد کشور را به یک محصول وابسته کرده ایم و هر چالشی که برای این محصول پیش بیاید، زمینگیر می شویم، در صورتی که ورود به عرصه های گوناگون، اقتصاد متنوع را رقم می زند و باعث گردش مالی، استغالزایی، تولید، خودکفایی و رونق اقتصادی می شود.
معدن جایگزین نفت
اما سوال اینجاست که چه چیزی جایگزین اقتصاد نفتی شود که بتواند درآمدزایی قابل توجهی داشته باشد. رهبر انقلاب پس از بررسی های کارشناسی، صنعت و معدن را جایگزین مناسبی برای اقتصاد نفتی تشخیص دادند و بارها بر این مهم تاکید داشتند. ایران با داشتن ذخایر معدنی در عرصه های گوناگون از جمله مس، فولاد، الومینیوم و بسیار موارد دیگر، می تواند تولید و اشتغالزایی در عرصه های گوناگون را رقم بزند. نکته بسیار مهمی که در این زمینه وجود دارد، ایجاد صنایع پایین دستی در این عرصه هاست. گستردگی صنایع پایین دستی در معادن، به اندازه ای زیاد است که می تواند تحول بزرگی در اقتصاد رقم بزند.
تاثیر توجه به صنعت و معدن
از هنگامی که به صنعت و معدن توجه ویژه ای صورت گرفته، نه تنها شاهد تحول در داخل هستیم، بلکه رتبه های بالایی در عرصه جهانی بدست آورده ایم. تعامل بین صنعت و دانشگاه باعث شده بسیاری از نیازهای صنعت از مواد اولیه تا ماشین آلات را داخل تولید کنیم. بکارگیری مهندسی معکوس به وابستگی پایان داده و در تمامی صنایع با قدرت پیش می رویم. صنایع مادر همچون فولادسازی، مس، خودرو، صنعت نفت، معادن و… از تولید قطعات آغاز کردند و امروز ماشین آلات خط تولید را با بهترین کیفیت تولید می کنند. البته با اعتماد به صنعت ماشین سازی، دست به تولید ماشین هایی زده ایم که تحول آفرین بوده و کیفیت بهتری نسبت به مشابه خارجی داشته، رویکردی که اطمینان و ایمان به نیروهای توانمند داخلی را رقم می زند.
درک درست از توانمندی
در حالی روز گرامیداشت صنعت و معدن را پشت سرگذاشتیم، که اتفاق خاصی رخ نداد. همایش یا مراسم بزرگداشتی در حد و اندازه صنعت و معدن شاهد نبودیم تا از توانمندی های داخل با خبر شویم و قدرشناسی کنیم. انتظار می رفت، صنعت با تمام گستردگی، همایشی مستقل برگزار کند و معدن نیز در حد و اندازه خود ظاهر شود. هنگامی که در بین کشورهای بزرگ جهان، رتبه هفتم را در صنعت فولاد داریم یا در بین تولیدکنندگان مس، رتبه پنجم را بدست آورده ایم، لازم بود اطلاع رسانی شود که این رتبه ها چگونه بدست آمده، کدام شرکتها نقش بیشتری داشتند، وضعیت حال چگونه است، چشم انداز آینده چیست، چقدر برنامه ریزی شده، موانع را بدانیم و برای رفع آنها هم اندیشی کنیم که نشد.