درخشش بانک سپه در آسمان بهره‌وری

به گزارش پول نیوز ، « بانک سپه دستگاه برتر همایش ملی بهره‌وری وزارت امور اقتصادی و دارایی شد»، خبر همین بود، اما پس از تعیین و اعلام بانک سپه به عنوان دستگاه برتر بهره وری، خبر آن به سرعت بازنشر شد. اینکه چرا این خبر بدین اندازه بازخورد داشته، نیازمند بررسی همه جانبه آن است.

نکته اول داشتن تعریف درست و منطقی از بهره وری است تا بدانیم دنبال چه هستیم و چه می خواهیم. بی شک بهره‌وری مفهومی چندجانبه دارد که در اقتصاد، بهره‌وری را نسبت درآمد به هزینه یا ستانده به نهاده تعریف می‌کنند. شاخص ستانده بیانگر میزان تغییر تولید و شاخص نهاده میزان تغییر عوامل مورد استفاده را نشان می‌دهد. اما قرار نیست به نقطه سربه سر درآمد و هزینه افتخار کنیم، بلکه باید رشد مستمر بهره‌وری شکل بگیرد که مفهوم آن افزایش تولید نسبت به افزایش نهاده‌هاست.

نکته دوم بی ثباتی ایران در عرصه بهره وری است. با وجود اهمیت بهره وری در ارتقای عملکرد دستگاهها، ایران بیشترین نوسان شاخص بهره‌وری را دارد. نگاهی به روند بهره وری ایران بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۲۰ حکایت از فراز و فرودهای متوالی دارد. بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۷ شاهد یک روند صعودی هستیم که رشد حدود ۲۵ درصدی در بهره‌وری را رقم زد، بین سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۸ یک روند نزولی رقم خورده که حدود ۵۰ درصد از بهره‌وری کاسته ‌شده و پس از آن بین سال‌های ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۲ یک روند صعودی واقع شده که بهره‌وری ۷۰ درصد رشد می‌کند. از ۲۰۱۲ تاکنون نیز شاهد چهار بار تغییر مسیر از نزولی به صعودی و عکس آن در بهره‎‌وری کشور بودیم.

نکته سوم اهمیت بهره وری است. واقعیت تلخ این است که نه تنها بسیاری از دستگاهها رتبه بالایی در بهره وری ندارند، بلکه بسیاری از آنها به اصراف و هدردادن منابع متهم می شوند. با نگاهی به منابع و مصارف دستگاهها از دولتی تا خصوصی و تعاونی، متوجه می شویم که نیروی انسانی مازاد، هزینه کرد بالا، ناتوانی در کسب درآمد و سود، خدمات دهی نامناسب، دستگاههای عریض و طویل و بسیاری گزینه های دیگر، عملکرد مدیران و کارکنان بسیاری از مجموعه ها را زیر سوال برده است. این وضعیت نشانگر بی تفاوتی به مدیریت درست منابع و مصارف است.

نکته چهارم اهمیت دادن به بهره وری به صورت مویرگی است. اگر قرار باشد مدیریت کلان اعتقاد راسخی به بهره وری داشته باشد اما زیر مجموعه ریخت و پاش بیهوده داشته و اهمیتی به مدیریت درست منابع ندهند، کل مجموعه زیان می بیند و در نهایت کارنامه و پرونده مجموعه سیاه می شود.

نکته پنجم بدست آوردن سود است. هیچ بنگاه اقتصادی یافت نمی شود که در اندیشه هزینه کرد بدون کسب سود باشد. البته هر چقدر سوددهی بیشتر و بالاتر باشد، به همان نسبت می توان از عملکرد بنگاه اقتصادی دفاع کرد. از آنجا که بدون سود، ادامه فعالیت و حیات بنگاه اقتصادی توجیهی ندارد، ادامه فعالیت یا تعطیلی بنگاه اقتصادی به سود بستگی دارد. بی شک سود یکی از مهمترین گزینه های بهره وری درست است و هر مجموعه ای که سود بیشتری داشته باشد، به همان نسبت بهره وری بیشتری داشته است.

اما بهره وری برای تمامی فعالان اقتصادی مفهوم دارد و بانک به عنوان مجموعه اقتصادی فرا دستگاهی، با گزینه های بیشتری شناخته می شود. بانک علاوه بر اینکه  خدمات پولی، مالی و اعتباری ارایه می دهد، نقش بسزایی در رونق بازارهای سرمایه دارد. سهامداری بانکها به رونق بورس منجر می شود و البته نقش تعیین کننده ای در سبز یا قرمز شدن شاخص بورس دارد. البته ماجرا فراتر از اینهاست و بانکها در هدایت نقدینگی به سوی تولید و فعالیت های زیربنایی بسیار موثر هستند.بنابر این هنگامی که سخن از بهره وری بانک به میان می آید، یعنی تمامی گزینه ها را دنبال کرده و بهترین رکوردها را بر جای گذاشته است.

بدلیل اهمیتی که بهره وری دارد، همایش ملی بهره‌وری وزارت اقتصاد و دستگاه های تابعه با حضور مدیران این وزارتخانه، مدیران بهره‌وری دستگاه‌های تابعه، بانک‌ها، بیمه‌ها و روسای مجامع شرکت‌های دولتی برگزار شد. از آنجا که در این همایش از مجموعه های برتر در عرصه بهره وری تقدیرشد، یعنی بررسی های همه جانبه ای صورت گرفته است. نکته مهمتر اینکه بر خلاف همایشهایی که تعیین گزینه های برتر تا 100 مورد و بیشتر هم بوده، وزارت اقتصاد افراد انگشت شماری را به عنوان دستگاه بهره ور تعیین و تقدیر کرده است.

در حالی لوح دستگاه برتر بهره‌ور به سید مهدی حسینی قائم مقام مدیرعامل بانک سپه اهدا شد که سه بانک دیگر کشاورزی، مسکن و پست‌بانک ایران موفق به کسب عنوان بهره ور شدند. بی شک بانکهایی با پشتوانه بالا و سابقه دیرینه در کشور فعال هستند که نتوانستند لوح بهره وری را از وزارت اقتصاد دریافت کنند.