بحران ناترازی نظام بانکی از بدهی دولت تا تسهیلات تکلیفی

به گزارش پول نیوز ، اگر بی راهه نگوییم، بانک ها در کانون مدیریت اقتصاد قرار دارند. هر مشکلی در عرصه های گوناگون اقتصادی پیش می آید یا هر روند تسهیل کننده بروز می کند، به نوعی بانکها در آن دخیل هستند. اما این تمام ماجرا نیست و آنچه چالش افرین شده، توقعات بالایی است که از بانکها وجود دارد.

توقعات از بانکها به اندازه ای گسترده شده که همه چیز را تحت تاثیر قرار داده است. نقش آفرینی بانک به اندازه ای بالاست که اشخصا حقیقی و حقوقی به صورت مستقیم و غیر مستقیم تحت تاثیر بانک ها قرار دارند. از یک سو اشخاص انتظار دارند تمامی خدمات  پولی و مالی شان را با بهترین کیفیت به بانکها بسپارند و از سوی دیگر حاضر نیستند بابت این خدمات هزینه ای بپردازند یا حداقل هزینه را بپردازند.

بخش مهمی از مسوولیت های بانکها، به دریافت سپرده و پرداخت تسهیلات منحصر می شود که در این بخش نیز شاهد نگاه یک سویه هستیم. اشخاص توقع دارند بالاترین سود را بابت سپرده دریافت کنند اما هنگامی که می خواهند تسهیلات دریافت کنند، توقع دارند کمترین بهره را بپردازند، رویکردی دوگانه که همه چیز را تحت تاثیر قرار می دهد. این دوگانگی باعث بحران های جدی برای نظام بانکی و البته ناترازی می شود.

برای آنکه از واقعیت بحران در نظام بانکی آگاه شویم، لازم است چالشها را از زبان یک کارشناس و مدیر دردآشنا با نظام بانکی بشنویم. مدیرعامل بانک سینا که در بیستمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع با عنوان «راهکارهای رفع ناترازی‌ها» در دانشگاه علم و صنعت ایران حضور یافته بود، مسوولیت تشریح چالشهای نظام بانکی با صنایع را بر عهده داشت. علی ابدالی از این فرصت بهره گرفت و دلایل ناترازی بانک‌ها و تاثیرات آن بر افزایش پایه پولی، نقدینگی و تورم را موشکافی کرد و راهکارهای رفع ناترازی در بانک‌ها را تشریح کرد.

اولین بخشی که مورد تاکید مدیرعامل بانک سینا قرار گرفت، چالش اقتصاد دولتی و تاثیراتی است که بر نظام بانکی می گذارد. ابدلی با بیان آنکه ناترازی بانک‌ها در قالب سرفصل بدهی به بانک مرکزی، پایه پولی کشور را متاثر کرده و باعث افزایش نقدینگی و تورم لجام گسیخته می‌شود افزود: دلیل اصلی آن هم بدهی بخش دولتی به بانک‌ها است لذا دولت باید نظام‌های کارآمدی داشته باشد تا کسری خود را سرریز نظام بانکی نکند.

دومین نکته مورد تاکید ابدالی در ناترازی بانک‌ها، تسهیلات تکلیفی بود. واقعیت این است که نمایندگان مجلس در قوانین حمایتی، تسهیلات تکلیفی را بر دوش بانکها می گذارند بدون آنکه منابعی برای آن تعریف کنند. از رفع بحران سالمندی تا ازدواج، فرزندآوری، پیش پرداخت اجاره مسکن و بسیاری موارد دیگر نیازمند مدیریت مالی است که چون دولت اعتبار لازم برای مدیریت این بحران ها را ندارد، بانکها را مکلف به این مهم کرده است. مدیرعامل بانک سینا با تاکید بر اینکه تسهیلات تکلیفی بانک‌ها حدود ۲۷ درصد از کل تسهیلات نظام بانکی را به خود اختصاص می‌دهد گفت: این میزان تسهیلات تکلیفی واقعا ظرفیت بانک‌ها را در کانالیزه کردن اعتبارات به تولید و سرمایه‌گذاری و بنگاه‌های با بازده محدود می‌کند و بانک‌ها برای تامین مالی بنگاه‌ها مجبور به ایجاد ناترازی می‌شوند.

وی یکی دیگر از مهم‌ترین دلایل ناترازی بانک‌ها را فزونی هزینه‌ها به درآمد‌ها دانست و گفت: از سال 92 تاکنون تعرفه خدمات بانکی حدود 50 درصد رشد داشته در حالی که تورم 10 برابر شده است. از این رو درآمدهای بانک کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد و این موجب زیان و ناترازی می‌شود لذا قیمت‌گذاری باید منطقی انجام شود.

مدیرعامل بانک سینا پایین بودن تعرفه خدمات بانکی، افزایش مطالبات غیر جاری، نرخ بهره منفی، تحریم و تامین مالی خارجی را از دیگر عوامل موثر در ناترازی بانک‌ها توصیف کرد.

ابدالی با تاکید بر اینکه بازار مالی ایران بانک محور است و بانک‌ها مهم‌ترین عامل رشد اقتصادی ایران محسوب می‌شوند گفت: بر این اساس نظام بانکی ضعیف توان کمک به اقتصاد کشور را ندارد و باید قانون‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان کشور با کمک کارشناسان نظام بانکی به تدریج بر ناترازی بانک‌ها فائق آمده و با اجرای برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت بانک‌ها را در مسیر کارآمدی و قدرتمند شدن قرار دهند.