آوارگی خبرنگار بین امانتداری و جانبداری

به گزارش پول نیوز، دنیای امروز از گستردگی بسیاری برخوردار است که هر کدام جامعه مخاطب خاص خودش را دارد. عرصه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و بسیاری موارد دیگر که هر لحظه اخبار جدیدی در آنها صورت می گیرد. اما انتقال خبر بسیار اهمیت دارد.

درستی اخبار در رتبه اول اهمیت قرار دارد، به همین دلیل خبر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای استناد به یک خبر، لازم است منبع خبر معتبر باشد. خبر به اندازه ای اهمیت دارد که می تواند آرامش را به روح و روان یک جامعه تزریق کند یا از واقعه ای کوچک، بحرانی بزرگ پدید آورد.

آنچه اهمیت خبر را تشریح می کند، نوع نگارش خبر است که به خبرنگار باز می گردد. این خبرنگار است که می تواند در قالب کلمات، گذشته، حال یا آینده را سیاه، سفید یا خاکستری ترسیم کند. به همین دلیل است که در هر واقعه ای، حضور خبرنگار اهمیت ویژه ای پیدا می کند. خبرنگاران بسیاری هستند که هرگاه دست به قلم می برند، جامعه را مشوش می کنند و آنچنان روایت می کنند که یاس و ناامیدی را به اذهان مردم تزریق می کنند.

از سوی دیگر خبرنگاران قلم به مزد هم داریم. افرادی که مزد می گیرند تا سیاه یا سفید بنویسند، رویکردی که تاثیرات مخربی برجای می گذارد. برای این افراد فرقی نمی کند کشور در چه شرایطی است یا مردم چگونه زندگی می کنند، پول می گیرند و به نفع پول دهنده می نویسند. متاسفانه امروزه از این دست خبرنگاران قلم به مزد کم نداریم و برای  اثبات این ادعا، کافی است به گزارش هایی که در مورد عملکرد دولتها منتشر می شود، توجه کنیم. دولتهایی که تورم را به اوج رسانده، نظارتی بربازار ندارند، تیم اقتصادی ضعیف و ناکارآمدی دارند و دستاورد مدیریت شان، سفره های خالی مردم است، اما خبرنگاران قلم به مزد آنچنان توضیح می دهند و تفسیر می کنند که گویا مردم در ناز و نعمت غوطه ور هستند.

تهاجم فرهنگی درک درستی از اهمیت خبر و خبرنگار دارد و به همین دلیل فضای مجازی را خلق کرده تا در قالب شایعه پراکنی، ارزش خبر و خبرنگاری را به پایین ترین سطح ممکن تنزل دهد. فضای مجازی بهترین فضا برای آبروریزی، بی اعتبار کردن شخصیت ها، دروغ پراکنی، حاشیه سازی و… است. در حالی که اخبار در رسانه های معتبر و شناسنامه دار، قابل استناد است، فضای مجازی محلی برای انتشار هر مطلب دروغ است.

دشمنان برای آنکه بتوانند یک جامعه را به آشوب بکشانند، در فضای مجازی یکه تازی می کنند. عکس ها را فتوشاپ و اخبار گذشته را با شرایط روز تلفیق می کنند تا فضایی برای امروز ترسیم کنند که ذهن مردم را به بازی بگیرند. این رویکرد زمانی اتفاق می افتد که حیثیت خبر را بگیرند و خبرنگاری را امری عادی ترسیم کنند. به همین دلیل است که عنوان شهروند خبرنگار را به ذهن مردم تحمیل کردند و کار را بجایی رساندند که هر فردی می تواند گوشی خود را بدست بگیرد، از صحنه ای فیلم بگیرد، سروته آن را بزند و با توجه به سلیقه و باور خود، ماجرایی هدفمند ارایه کند.

خبرنگار وظیفه سنگینی بر دوش دارد. اگر قرار است مطلبی تهیه کند، باید به صورت گسترده مطالعه و در همه زمینه ها تحقیق کند، آنگاه نتیجه تحقیقات خود را به رشته تحریر درآورد و در پایان نظر خود را به رشته تحریر درآورد و همه چیز را بر عهده خواننده بگذارد، نه اینکه مطالبی هدفمند را برای رسیدن به راهی مشخص گردآوری کند.

دسته بندی رسانه ها تا حدودی جامعه را دسته بندی می کند و باعث می شود افرادی که در هر دسته قرار می گیرند، به سراغ همان نشریه بروند، رویکردی که باعث می شود افراد در مسیری مشخص گام بردارند و از واقعیت ها دور شوند. برای رسیدن به واقعیت، باید همه مطالب را مطالعه کرد و پس از در نظرگرفتن جمیع مطالب، به جمع بندی رسید.

در شرایطی که بیشتر مردم در فقر به سر می برند و سفره هایشان خالی است، از اقتصاد شکوفا سخن به میان بیاوریم، کم لطفی نیست، خیلی مودبانه بگوییم، ناجوانمردی و بی وجدانی است. قرار نیست فقط مطالب مسوولان را منعکس کنیم، بلکه می توان در حد چند جمله شرایط را تشریح کرد و با ارایه اعداد و ارقام، این قبیل سخنان را به چالش کشید.

روز خبرنگار برای تکریم این قشر فرهیخته تعریف شده و به مناسبت همین روز، انواع یادداشت، مصاحبه، سخنرانی و حتی همایش برگزار می شود. جدی ترین جمله ای که از زبان مسوولان و سخنرانان خطاب به خبرنگاران مطرح می شود، این است که امانتدار باشند، اما سوال اینجاست که تا چه اندازه تاب و توان مطالبی را داریم که از سوی خبرنگار امانتدار اعلام می شود. باید این واقعیت تلخ را بپذیریم که خبرنگار بین امانتداری و جانبداری گیر کرده و سالهاست بدنبال راهکاری برای گریز از این درماندگی است.

در پایان از تمامی خبرنگاران به ویژه خبرنگارانی که افتخار همکاری با آنان را داشته و دارم، قدردانی می کنم و به این قشر فرهیخته یادآور می شوم که مفهوم خبرنگاری، آزادگی است. کشته های بسیاری که در عرصه خبررسانی جان باخته اند، اهمیت این حرفه را نشان می دهد. از خبرنگارانی که زبانشان را بریدند تا آنهایی که تکه تکه شدند و آنانی که در جنگ غزه جان باختند، اهمیت خبرنگاری را نشان می دهد. خبرنگاران حاضر در جنگ غزه اعلام کردند که لباس خبرنگاری بر تن نمی کنند، زیرا هیچ کس حق ندارد به سوی کسی که لباس خبرنگاری بر تن دارد، شلیک کند و صهیونیست ها خبرنگاران بسیاری را کشته اند. امید آنکه جهان به آن درجه از آزادی و آزادگی برسد که اگر از خبرنگاران می خواهیم امانتدار باشند، از امانتداری آنان ناراحت نشویم و صحنه خلق نکنیم.

نویسنده: دکتر زهرا نظری مهر/ حقوقدان