علم، دانش و آگاهی در زندگی انسان‌ها نقش برجسته‌ای دارد. اگر انسان توانسته به جایگاه رفیع کنونی دست یابد، بدلیل کسب علم و دانش بوده است. اما انتقال علم و بدست آوردن آگاهی، امر مهم آموزش را پدید می‌آورد که برای آموزش به آموزگار نیاز است. آموزش به اندازه‌ای اهمیت دارد که از سوی بسیاری از بزرگان تاکید و بر آن اصرار شده است. با نگاهی به گذشته، متوجه اهمیت آموزش می‌شویم. اینکه در یک مقطع از زندگی انسانها، آموزش تنها مختص بزرگان بوده، نشان می‌دهد علم تا چه اندازه می‌تواند در زندگی انسان‌ها تاثیرگذار باشد.

انتقال علم بزور

انتقال علم و دادن آگاهی به اندازه‌ای اهمیت داشته که متوسل به زور می‌شدند، به نوعی که در گذشته نه چندان دور، ترکه‌ای بدست ملای مکتب خانه‌ها می‌دادند تا خواندن و نوشتن را به کودکان بیاموزد. به عبارت بهتر مادر و پدر که حاضر نیستند خار به پای فرزندشان برود، او را به زور به مکتب خانه می‌فرستادند و به ملای مکتب خانه اختیار می‌دادند تا کودکان دلبندشان را به فلک ببندد و آنقدر با چوب فلک به پایش بکوبند تا درس بخواند.

محبت در راس امور

اما در برابر تمامی خشونت‌هایی که علیه کودکان برای آموختن اعمال می‌شد، یک جمله تکلیف را روشن کرد، "درس معلم ار بود زمزمه محبتی، جمله به مکتب آورد طفل گریز پای را" این بیت ترکه را از دست آموزگار گرفت و محبت را بدست او داد و آموزش را کنار محبت قرار داد.

نظام‌مند کردن آموزش

هر چقدر که اهمیت آموزش بیشتر شد، این مهم نظام‌مند شد، به نوعی که در سراسر جهان وزارت آموزش و پرورش را تشکیل دادند، نظام آموزشی تعریف کردند، کتاب درسی نوشتند، بازرسی شکل گرفت و آموزش با جدیت دنبال شد. به مرور زمان و البته پس از گذشت مدتها، نقش آموزگار مورد توجه قرار گرفت و در ادامه مسیر از آموزش جلو افتاد. نقش آموزگار به اندازه‌ای مهم شد که دانش آموزان و دانشجویان، انتخاب آموزگار را با جدیت دنبال کردند. اگرچه هرگز به صورت رسمی آموزگاران رتبه بندی نشدند، اما بر اساس رفتار، قدرت انتقال مفاهیم، دانش، علم آموزی و بسیاری گزینه‌های دیگر، در بین جویندگان علم و دانش رتبه بندی شدند.

بیشتر بخوانید:

قدر استاد نکو دانستن

کم توجهی و حتی بی توجهی به آموزگار، آنقدر مساله مهمی بود که " قدر استاد نکو دانستن، حیف استاد به من یاد نداد". اما به مرور زمان، تکریم معلم و آموزگار به یک فرهنگ تبدیل شد و کار بجایی رسید که در تمامی جهان، روزی به نام معلم نامگذاری شد تا تمامی کسانی که بدنبال تکریم معلم هستند، بدانند که در طول سال، یک روز برای تکریم به آنان فرصت داده شده است.

تکریم معلم از زبان بزرگان

تعلیم و تربیت به اندازه‌ای اهمیت دارد که در قالب جملات گهربار از سوی بزرگان مطرح و تاکید شده که در بین بزرگان دین نیز موارد بسیاری ذکر شده است. پیامبر اسلام فرموده اند «انسان سه پدر دارد؛ اول پدری که باعث به وجود آمدن او شده، دوم پدری که دخترش را به عقد او در می‌آورد و سوم پدری که به او علم می‌آموزد. حضرت محمد (ص) با این جمله جایگاه معلم را تا مقام پدر ارتقا داده است. حضرت علی (ع) می‌فرمایند «کسی که به من کلامی بیاموزد، مرا یک عمر بنده خود کرده است» و از ذوالقرنین پرسیده شد: پدرت را بیش‌تر دوست داری یا معلمت را؟ گفت: معلم؛ زیرا معلم سبب زندگی معنوی و اخروی است، اما پدر تنها سبب زندگی مادی و دنیوی است. از این دست مطالب در شان معلم بسیار است، اما نکته مهم ارزشی است که به جایگاه معلم داده می‌شود.

معلم بخشی از زندگی

بی شک تمامی کسانی که از در مدرسه وارد شده اند، خاطرات تلخ و شیرین بسیاری از درس و مدرسه دارند که در دور همی‌ها با هیجان بسیاری تعریف می‌شود. اما قدرشناسی به اشکال گوناگون صورت می‌گیرد. خلبانی که متوجه می‌شود معلم او در بین مسافران است و از او قدردانی می‌کند، شخصیت برجسته‌ای که بدنبال معلمش می‌گردد و پس از یافتن او، در مراسمی رسمی به بزرگداشت او می‌پردازد، رییس جمهوری که معلمش را پس از گذشت سال‌ها می‌یابد و در روز معلم، در مقابل دوربین رسانه ملی بر دست معلمش بوسه می‌زند. عابر پیاده‌ای که با دیدن معلم در خیابان، به سراغش می‌رود و در برابر مردم به معلم تعظیم می‌کند و بسیاری موارد دیگر که هر کدام می‌تواند فرهنگ تکریم مقام معلم را نهادینه کند. خلاصه انکه نیازی به دقت زیادی نیست، می توان به هر بهانه ای مقام معلم را گرامی داشت.

ضرورت ابداع

با وجود اتفاقات زیبایی که در تکریم معلم شاهد هستیم، هنوز امکان بروز روش‌های جدید وجود دارد. هماهنگونه که تاکنون به روش‌های متفاوت از مقام معلم تجلیل شده، همچنان در انتظار روش‌های جدیدتری هستیم. امروزه در سراسر جهان تشکل‌ها و گروه‌های بسیاری با محوریت دوران تحصیل شکل گرفته که در یک روز خاص گردهم می‌آیند و در حالی که معلمان را به جمع خود دعوت می‌کنند، با گفتن خاطرات، به تکریم مقام معلم می‌پردازند. براستی آینده معلوم نیست، اما می‌توان روش‌های جدیدی را ابداع کرد و به بهانه‌های گوناگون خاطرات دوران تحصیل را تجدید کرد. می‌توان در جشن تولدها، جشن ازدواج یا مناسبت‌های دیگر از معلم نیز دعوت کرد. خلاصه آنکه هر کاری را می‌توان انجام داد.

اهمیت آینده نگری

اما تمامی رویکرد‌هایی که در تکریم مقام معلم صورت می‌گیرد، باری است که بر دوش معلم گذاشته می‌شود. اگر چه دانش آموزان گذشته را از یاد نبرده، هر خاطره‌ای از معلم برای آنان دلنشین است و حتی از سیلی یا توهین‌های معلم نیز به عنوان خاطره‌ای جذاب یاد می‌کنند، اما تمامی کسانی که امروز در کلاس‌های درس حاضر می‌شوند و در مقام معلم آموزش می‌دهند، باید بدانند که در آینده مطرح خواهد شد. تمامی آموزگاران در هر مقطع تحصیلی و در هر گوشه از کشور حتی روستا‌های دور افتاده بدانند که امکان دارد روزی یکی از دانش آموزانشان در مقامی رفیع به سراغشان بیاید و تکریم شان کند.