به گزارش پول نیوز، دکتر «سید وحید نبوی زاده نمازی» منتقد، مترجم و پژوهشگر سینما امروز سه شنبه ( ۲۰ آذر) در نشست تخصصی سینما و خانواده با موضوع واکاوی جایگاه خانواده در سینمای ایران که در خانه اندیشه ورزان برگزار شد با اشاره به بررسی نشانه شناسی شناختی خانواده گفت: این نشانه شناختی با نشانه شناختی ای که در رادیو و تلویزیون می شنویم، تفاوت دارد. هر چیزی که در ارتباط با ذهن ما باشد در حیطه مسایل شناختی است. یکی از ابزارهای نشانه شناسی شناختی استعاره و مجاز است که در فیلم ها و سریال بکار می رود.
نمازی گفت: خانواده به عنوان یک طرح واره شناختی فرهنگی بررسی می شود که معانی و ارزش های اجتماعی، تاریخی و فرهنگی خاصی را با خود حمل می کند.
وی با اشاره به نقش و اهمیت خانواده در فرهنگ ایرانی تصریح کرد: پیش از انقلاب خانواده در چهارچوب مدرنیسم و سنت بود اما پس از انقلاب خانواده به عنوان عرصه ای برای تضادها و ارزش های دینی و فرهنگی مطرح شد.
دکتر نمازی با اشاره به طرح واره های شناختی مرتبط با خانواده اظهار کرد: یکی از این طرح ها طرح واره پدرسالاری است که در اینجا پدر به عنوان نماد اقتدار و تصمیم گیرنده مطرح می شود؛ ضمن اینکه طرح واره مادر نیز به عنوان مرکز عاطفی و نقش مرکز عاطفی و نقش حامی عاطفی و نگهبان ارزش های اخلاقی در نظر گرفته می شود.
این منتقد سینما با اشاره به مدل های ذهنی مخاطب عنوان کرد: سینمای ایران با استفاده از عناصر تصویری، گفتاری و داستانی، مدل های ذهنی خاصی از خانواده ایرانی را برای مخاطب بازسازی می کند.
وی به فیلم شبی که ماه کامل شد، اشاره کرد و افزود: در این فیلم شخصیت زن به عنوان نقطه ثقل و ستون خانواده تصویر می شود. فروپاشی زن در داستان نشان دهنده فروپاشی کامل خانواده است.
دکتر نمازی همچنین به ابزارهای تصویری این فیلم اشاره کرد و گفت: شخصیت فائزه (الناز شاکردوست) در مرکز بسیاری از صحنه ها قرار دارد، به طور نمادین به عنوان ستون خانواده که هنگام از بین رفتن آرامش روانی صحنه ها متلاطم تر می شوند و سایر اعضای خانواده نیز تحت تاثیر قرار می گیرند. در نقش شناسی این فیلم نیز این استعاره کمک می کند مخاطب اهمیت نقش زن را در ساختار خانواده و پیامدهای اجتماعی فروپاشی آن را درک کند.
این پژوهشگر سینما با بیان اینکه در فیلم ها و سریال ها نباید همه مطالب و مسایل را به صورت مستقیم بیان کرد، افزود: ما باید روی ذهن مخاطب کار کنیم و همه چیز را به صورت مستقیم بیان نکنیم.
دکتر نمازی تصریح کرد: نشانه وارها در ذهن کودک هم ایجاد می شوند. قبل از مدرسه جامعه پذیری، نهاد خانواده بود اما هرچه پیش رفتیم، می بینیم که یک بی نظمی و آنومی شکل گرفته است. دورکیم می گوید: وقتی جامعه ای به شدت در حال رشد و توسعه است، مردم دچار آنومی و نگرانی می شوند و معیارها و هنجارهای سنتی برایشان کم ارزش می شوند.
وی اظهار کرد: ما باید به این سوال پاسخ دهیم که چرا یک حلقه مفقوده ای بین جامعه، سینماگر و سیاست گزار وجود دارد؛ این حلقه مفقوده کجاست. من به این نتیجه رسیدم حالا که کاری نمی توانیم بکنیم، حداقل در برابر تصویر مجهز شویم. ما باید فعالانه به سراغ رسانه ای برویم که آن رسانه هر طور که می خواهد با ما رفتار نکند.
وی گفت: اینکه چقدر جمهوری اسلامی توانسته سینمای ایده الش را در حیطه خانواده بسازد و بازنمایی کند جزو سوالات بنده است. این منتقد سینما افزود: ما هنوز نظریاتی نداریم که سینما را با فرهنگ ما تطبیق دهند.
این پژوهشگر سینما افزود: متاسفانه وزارت ارشاد و سایر نهادهای فرهنگی توجهی به مسایل و مشکلات موجود در حوزه سینما و هنر ندارند.
آژانس خلاقیت کوانتا