داستان غم انگیز خودرو و خودروساز در ایران

به گزارش پول نیوز، خودرو یکی از جذابترین بخشهای اقتصادی است. خودرو مخاطب های خاص خودش را دارد. عده ای بدنبال سرعت و زیبایی و عده ای دیگر در جستجوی قیمت و کیفیت مناسب به سراغ خودرو می روند. برخی ها نیز همچون رانندگان وسایل حمل و نقل عمومی نگاهی از زاویه اشتغالزایی به خودرو دارند که برای این افراد خودرویی با قیمت و استهلاک پایین مطلوب است.اما خودرو ماورای این حرف هاست. خودرو مشاغل بسیاری را فعال و بازارهای مالی را گرم می کند. خودرو خلاقیت می آورد و زمینه فخر فروشی را ایجاد می کند. نکته بسیار مهم، تاثیرگذاری های کلانی است که بر رونق اقتصادی می گذارد. به عبارت بهتر خودرو در هر برهه ای، کارایی های متفاوتی دارد که نمی توان و نباید آن را نادیده گرفت.

عمر نامعلوم

خودرو در جهان به عنوان کالای مصرفی شناخته می شود و عمر مشخصی دارد که پس از پایان این عمر باید از صحنه خارج شود. خودرو در نتیجه استهلاک، تصادف، گذر عمر، فرسودگی، فاصله گرفتن از تولید بروز و بسیاری موارد دیگر از صحنه خارج می شود تا جای خود را به خودروهای زیباتر، جذابتر، سریعتر، کم مصرف تر و… بدهد. داستان خودرو در ایران با دیگر نقاط جهان تفاوت دارد، زیرا خودرو در ایران هرگز از دور خارج نمی شود. برای اثبات این ادعا کافی است نگاهی به خودروهای در حال رفت و آمد بیندازیم. خودروهایی که به آهن پاره تبدیل شده، موتورهای پرمصرفی دارند که بدلیل روغن سوزی، دود آلوده کننده ای از اگزوزشان خارج می شود، اسایش و آرامشی به سرنشین نمی دهند، استهلاک بالایی دارند و صدها دلیل دیگر که باید به معدوم کردن  خودرو منجر شود، اما هنوز در خیابانها راه می روند و سرمایه و سلامت مردم را تهدید می کنند.

عاقبت نا مشخص

خودروهای فرسوده پس از آنکه مهر پایان عمر مفید بر کارنامه هایشان زده شد، در محلی با عنوان قبرستان خودرو، روی هم انباشته می شوند تا بدست کارگران زبده، اوراق و هر قسمت از آنها در بخشی از بازیافت جداسازی شود. البته ماجرای قبرستان ماشین ایران با دیگر نقاط جهان تفاوت دارد. قبرستان ماشین در جهان دستگاهی دارند که خودرو از یک دهانه بزرگ وارد می شود و پس از آنکه از لابلای چرخ دنده های ویرانگر عبور کرد، از طرف دیگر به صورت تکه های کوچک خارج می شود. اما داستان ایران متفاوت است. خودروهایی که قرار است در قبرستان ماشین اوراق شوند، یک باره به عنوان ماشین آنتیک یا عناوین دیگر، بازیابی می شوند و پس از آنکه بزک شدند، در خیابانها مانور می دهند.

عمر مفید خودروها

واقعیت انکار ناپذیر این است که خودرو در هر کشور و با هر تفکر، یک عمر مفید دارد که پس از ورود به آن مرحله، باید از چرخه حمل و نقل خارج شود، مقوله ای که در ایران نیز مطرح می شود و این مسیر باید دنبال و اجرایی شود. هنگامی که شرکتهای خودروسازی با تمام توان خودروهایی بروز و با کیفیت تولید می کنند، نمی توان و نباید همچنان پشت فرمان آهن پاره هایی نشست که به عنوان خودرو از انها یاد می شود.

بحران قیمت گذاری

خودروهایی که در کارخانه ها تولید می شود، باید بدست مصرف کننده برسد و قرار نیست در انبارهای خودروسازی ها خاک بخورد. برای تحقق این مهم، فروش خودروها در دستور کار قرار دارد. اما قیمت گذاری بزرگترین بحران خودروهای جدید است. خودروهای جدید یک شکل ثابت ندارند و همواره در حال بروزرسانی هستند. این خودروها به تجهیزات جدیدی مجهز می شوند که بر قیمت آنها اثر مستقیم می گذارد. در این شرایط قیمت گذاری بر مبنای گزینه های افزوده شده(آپشن) صورت می گیرد. در نتیجه هر خودرویی که گزینه های بیشتر و بهتری داشته باشد، قیمت بالاتری دارد.

هزینه های غیر قابل مشاهده

از سوی دیگر تولید خودروهای جدید، هزینه های غیر قابل مشاهده ای همچون تحقیق، طراحی، مدل سازی، انواع آزمونها و بسیاری موارد دیگر را دارد که بر روی قیمت تاثیرات مستقیم می گذارد اما نمی توان از آنها به عنوان هزینه تولید یاد کرد و بابت آنها پول بیشتری از مردم گرفت.این دلایل باعث می شود خودروسازان مبالغ بیشتری از مشتریان درخواست کنند که در بیشتر موارد با اعتراض مشتریان رو به رو می شود. در این شرایط هم خودروساز و هم مشتری نسبت به قیمت حق دارند. خودروساز از هزینه های سربار و غیر قابل مشاهده سخن می گویند و خریدار باور دارد که بر اساس توان مالی و آنچه موقع خرید تحویل می گیرد، باید پول بدهد.

روشهای تعیین قیمت

برای آنکه اختلاف نظر بین خریدار و فروشنده مدیریت شود، روشهای بسیاری وجود دارد که در کشورهای جهان، رابطه عرضه و تقاضا قیمت را تعیین می کند. تولید کننده بر روی خودرو قیمت اولیه می گذارد که مشتری ماشین را می بیند و برای آن پول می دهد. چنانچه استقبال از یک خودرو بالا باشد، قیمت بالا می رود و در صورتی که استقبال نشود، خودرو با افت قیمت مواجه و از خط تولید خارج می شود. در ایران ماجرا در این عرصه نیز متفاوت است و دستگاههایی مسوولیت قیمت گذاری را بر عهده می گیرند. اما این دستگاهها نیز نمی توانند در قیمت گذاری واقعیت ها را در نظر بگیرند. در کشوری که سیاست در تمامی عرصه ها حاکم است، کار اقتصادی معنا و مفهوم ندارد. تولیدکننده قیمت ها را از دستمزد نیروی کار تا قطعات، حمل و نقل و… انالیز و پس از در نظر گرفتن سود منطقی، قیمت نهایی خودرو را اعلام می کند. اما در ایران باید مراقب عوارضی همچون اعتراض ها، مخالفت ها، خودشیرینی ها، رفتارهای پوپولیستی و… بود. در نتیجه شاهد هستیم قیمت خودرو بسیار پایین تر از قیمت تمام شده بفروش می رسد و دستگاههای ناظر که وظیفه بررسی و اعلام نظر دارند، بدلیل ترس از اعتراضهای مردمی، سکوت پیشه می کنند و علیه خودروساز بدون توجه به واقعیتهای تولید، موضع گیری می کنند. بلایی که امروز به چالشی جدی تبدیل شده و صنعت خودروسازی کشور را غرق در بازی های سیاسی و جناحی کرده است.