افزایش چشمگیر استفاده از خدمات آنلاین در ایران / بیکاری؛ دلیل رشد قارچ‌گونه کسب و‌کارهای اینستاگرامی است؟

به گزارش پول نیوز، همه‌گیر شدن فضای مجازی و رشد روز افزون کاربران شبکه‌های اجتماعی باعث شده ایجاد انواع و اقسام شغل‌ها روی بستر اینترنت شده است.  طبق گزارش‌های جهانی در سال 2024 تعداد کاربران ایرانی فعال در شبکه‌های اجتماعی 48 میلیون نفر برآورد شده است. و ضریب نفوذ شبکه‌های اجتماعی در ایران به 54 درصد رسیده است. این موضوع به آن معنا است که 54 درصد مردم ایران در شبکه‌های اجتماعی فعالیت دارند. این گزارش نشان می‌دهد شبکه‌های اجتماعی در جهان بیش از 5 میلیارد کاربر فعال دارند و ضریب نفوذ شبکه‌های اجتماعی در جهان 63.2 درصد است.

آمارهای موجود نشان می‌دهد 55 درصد کاربران فعال شبکه‌های اجتماعی در ایران را کاربران مرد و 45 درصد کاربران فعال را زنان تشکیل می‌دهند.

با توجه به بالا بودن نرخ تورم در ایران، برای بررسی میزان رشد ارزش معاملات کسب و کارها در ایران نیاز است تا روند افزایش قیمت دلار در کشور را نیز مورد بررسی قرار دهیم. طی سال 1398 تا 1402 میانگین قیمت دلار در کشور حدود 4 برابر افزایش یافته است و از سوی دیگر ارزش معاملات کسب و کارهای آنلاین طی همین بازه زمانی حدود 7.5 برابر شده است.

سامانه شاپرک یک درگاه اینترنتی است که وظیفه نظارت و ساماندهی تراکنش‌های اینترنتی را بر عهده دارد و زیر نظر بانک مرکزی اداره می‌شود.

طبق آمارهای موجود از سال 1400 تا 1402 بیشترین میزان تراکنش‌های انجام شده از طریق درگاه پرداخت شاپرک مربوط به تراکنش‌های پایانه فروش بوده و تراکنش‌های درگاه پرداخت اینترنتی، سهمی حداقلی را از درگاه پرداخت شاپرک داشته است. بر اساس این آمار در سال 1400 سهم پایانه فروش از درگاه شاپرک 95 درصد و سهم درگاه پرداخت اینترنتی 5 درصد بوده است. در سال 1402 سهم پایانه فروش به 96 درصد افزایش یافت و سهم درگاه اینترنتی به 4 درصد کاهش پیدا کرده است.

اینماد یا نماد اعتبار الکترونیک، مجوزی است که کلیه کسب و کارهای آنلاین برای اعتبار بخشیدن به وب‌سایت خود باید از طریق مرکز توسعه تجارت الکترونیک اقدام به دریافت آن نمایند. اینماد با هدف ساماندهی و امنیت بخشی به کسب و کارها صادر می‌شود و به کسب و کارهای اینترنتی اعتبار می‌دهد.

آمار تعداد کسب و کارهای آنلاین دارای اینماد که از مرکز توسعه تجارت الکترونیک به دست آمده است و از سال 1389 تا 1402 به ثبت رسیده است نشان می‌دهد که طی این بازه زمانی کسب و کارهای اینترنتی دارای اینماد فعال، رشد 51 هزار درصدی داشته است.

در سال 1389 تنها 4 کسب و کار اینترنتی در کشور دارای اینماد فعال بوده‌اند. از سال 1391 به بعد تعداد کسب و کارهای اینترنتی که اینماد فعال داشتند رشد جهشی پیدا کرد و در سال 1402 به تعداد 207,317 کسب و کار رسید.

بدون شک این آمارو ارقام از افزایش چشمگیر کاربران اینترنتی و به دنبال آن رشد روزافزون انواع کسب‌و‌کارهای مجازی حکایت دارد و به نظر می‌رسد با توجه به استقبال مردم از خدمات این کسب‌و‌کارها، تعداد آن‌ها همچنان با رشد قابل توجهی مواجه خواهد بود.

علی فیاضی کارشناس تجارت الکترونیک درباره علت افزایش کسب‌و‌کارهای اینترنتی به خبرنگار خبرداری گفت: این موضوع تنها مختص ایران نیست و تفریبا در تمام جهان اتفاق افتاده است؛ اما میانگین رشد تعداد کسب‌و‌کارهای اینترنتی در کشور ما دلایل مختلفی دارد.

وی ادامه داد: اینستاگرام در ایران باعث شده تا بسیاری از افراد با ایجاد یک صفحه جدید، به ارائه انواع و اقسام خدمات مبادرت کنند. بالا بودن نرخ بیکاری و وضعیت معیشتی نامناسب مردم دو علت اصلی این موضوع است که باعث شده تا بسیاری از بیکاران از این فضا استقبال کنند.

فیاضی افزود: به عنوان مثال افزایش چشمگیر رانندگان تاکسی‌های اینترنتی نشان می‌دهد که وضعیت اشتغال در ایران نامناسب است و بسیاری از مردم به دلیل نداشتن کار یا درآمد کم به این شغل روی آورده‌اند.

این کارشناس اظهار کرد: البته بخش دیگری هم به علت افزایش دسترسی مردم به فضای مجازی است و جوان‌ترها بیشتر سعی دارند تا جای ممکن  مایحتاج خود را از سایت‌ها اینترنتی و اینستاگرام تامین کنند و علاقه ‌چندانی به روش‌های خرید سنتی ندارند.

به گفته این کارشناس این روند ادامه‌دار خواهد بود و احتمالا طی یکی دو دهه پیش‌رو دیگر خبری از خریدهای سنتی نخواهد بود بیشتر خدمات از طریق فضتی مجازی قابل دسترس خواهد بود.