هفت نوبت تغییر پول؛ برزیل چگونه از تورم ۳۰۰۰درصد رهایی یافت؟

به گزارش پول نیوز ، برزیل یکی از نمونه‌های کلاسیک از کشورهایی است که بارها اصلاحات پولی را به‌عنوان راهکاری برای مهار بحران‌های اقتصادی تجربه کرده است. این کشور طی 52 سال، هفت اصلاح پولی عمده را تجربه کرد که هر کدام در واکنش به بحران‌های اقتصادی و تورمی اجرا شدند. دولت برزیل در سال‌های 1942، 1967، 1986، 1989، 1990، 1993 و 1994 واحد پولی خود را تغییر داده و هر بار اقدام به حذف صفرها یا معرفی ارز جدید کرده است. اما این تغییرات چرا و با چه اهدافی انجام شد؟ و آیا این تجربه برای ایران قابل تطبیق است؟

بحران‌های تورمی و چرخه تغییر پول

تاریخ اصلاحات پولی در برزیل با تورم‌های مزمن و بحران‌های اقتصادی پیوند خورده است. برزیل در نیمه دوم قرن بیستم، به‌ویژه از دهه 1960 به بعد، بصورت مستمر و مداوم گرفتار ابرتورم شد و بارها ارزش پول ملی خود را از دست داد. نرخ‌های تورم در برخی دوره‌ها به دو یا حتی سه هزار درصد در سال رسید و کارایی اسکناس‌های موجود را از بین برد. برای مقابله با این وضعیت، دولت‌های متوالی سیاست‌های پولی مختلفی را آزمایش کردند که شامل معرفی واحدهای پولی جدید و حذف صفرها بود.

اصلاحات پولی برزیل از 1942 تا 1994

در ادامه، به هر یک از این اصلاحات اشاره‌ای خواهد شد.

1. سال 1942 –جایگزینی رئال با کروزرو (Cruzeiro)

تا سال 1942، واحد پول رسمی برزیل رئال (Real) بود که از دوره استعمار پرتغال باقی مانده بود. همچنین اقتصاد برزیل در حال گذار از یک ساختار کشاورزی به صنعتی بود و یک واحد پولی جدید برای هماهنگی با این تغییرات ضروری به نظر می‌رسید. دولت برزیل تصمیم گرفت تا رئال را حذف کند و واحد جدیدی به نام «کروزرو» (Cruzeiro)  را جایگزین آن کند. هر 1000 رئال با 1 کروزرو جدید معادل بود.

2. سال 1967 – معرفی کروزرو نوو (Cruzeiro Novo)

در دهه 1960، تورم فزاینده و کاهش شدید ارزش کروزرو باعث شد که اسکناس‌های موجود ناکارآمد شوند. به همین دلیل دولت برزیل تصمیم گرفت تا سه صفر از کروزرو حذف کند و «کروزرو نوو» (Cruzeiro Novo) را با آن جایگزین کند. دولت قصد داشت از طریق این تغییر، تصویری از ثبات اقتصادی ارائه کند؛ اما درعین‌حال، چون اصلاحات ساختاری در کار نبود، تورم دوباره اوج گرفت و ارزش کروزرو نوو هم کاهش یافت.

3. سال 1986 –معرفی «کرازادو» (Cruzado)

در سال 1985 تورم برزیل به سطح 226درصد رسید. دولت سعی داشت از طریق یک برنامه اقتصادی جامع، همراه با تغییر پول، تورم را مهار کند. در سال 1986، دولت کروزرو نوو را منسوخ، و «کرازادو» (Cruzado) را با آن جایگزین کرد. هر 1000 کروزرو نوو برابر با 1 کرازادو جدید بود. همزمان، برنامه «طرح کرازادو» (Plano Cruzado) معرفی شد که شامل کنترل قیمت‌ها و دستمزدها بود. اما به دلیل عدم توجه به اصلاحات ساختاری، تورم دوباره اوج گرفت و برنامه کرازادو شکست خورد.

4. سال 1989 –تغییر به «کرازادو نوو»  (Cruzado Novo)

پس از شکست طرح کرازادو، ابرتورم در برزیل همچنان ادامه پیدا کرد و با زدن رکوردهای سالانه، در سال 1988 به 629، و در سال 1989 به 1430درصد رسید. این یک رکوردشکنی بود که طی آن کارایی سیستم پولی برزیل به‌شدت آسیب دید. دولت در سال 1989 مجبور شد مجدداً سه صفر دیگر از کرازادو حذف کند و «کرازادو نوو» را معرفی کند. اما  این تغییر نیز نتوانست تورم را کنترل کند و عمر آن بسیار کوتاه بود.

5. سال 1990 –بازگشت «کروزرو» (Cruzeiro)

در آستانه دهه 1990 تورم فزاینده در اقتصاد برزیل ادامه یافت و رکوردهای بی‌سابقه‌ای را ثبت کرد. نرخ تورم در سال 1990 به 2947 درصد رسید! دولت مجدداً تصمیم گرفت کرازادو نوو را کنار بگذارد و دوباره نام «کروزرو» را احیا کند. این بازگشت به نام قبلی، برای ایجاد نوعی ثبات روانی برای مردم بود، با این هدف که القا کند بازگشت به «کروزرو» به معنای پایان بحران است. اما طوفان ابرتورم، همچنان اقتصاد این کشور را درمی‌نوردید و تغییر نام پول به حل مشکل کمکی نکرد.