توافق‌نامه تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا

به گزارش پول نیوز ،  دعوت مقامات و وزرای تجارت
طبق گزارش‌ها، ایران از وزیران و مقامات ارشد تجارت هفت کشور از جمله اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا (روسیه، بلاروس، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان) به‌صورت ویژه برای حضور در این نمایشگاه دعوت کرده است تا نخستین نشست عالی همکاری‌های تجاری همزمان با برگزاری نمایشگاه برگزار شود.

 حضور اتحادیه اقتصادی اوراسیا
نمایشگاه با مشارکت اتحادیه اقتصادی اوراسیا و حضور نمایندگان بخش تجارت این اتحادیه برگزار می‌شود. مدیران ارشد بخش تجارت این اتحادیه در معرفی رویداد شرکت کردند و نشان داده‌اند که این نمایشگاه به عنوان نقطه‌ی اتصال اقتصادی مهم میان ایران و کشورهای اوراسیا دیده می‌شود.

 استفاده از ظرفیت‌های صادراتی کشور
مسئولان سازمان توسعه تجارت ایران اعلام کرده‌اند که در این دوره از نمایشگاه از همه ظرفیت‌های صادراتی کشور استفاده شده تا شرکت‌های ایرانی بتوانند محصولاتشان را به بازارهای اوراسیا معرفی کنند و فرصت‌های همکاری تازه بسازند.

 تجارت آزاد اوراسیا به‌عنوان دستاورد کلیدی
سفیر ایران در روسیه تأکید کرده که توافق‌نامه تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا یکی از مهم‌ترین دستاوردهای اقتصادی سال ۲۰۲۵ است و این نمایشگاه فرصتی مهم برای عملیاتی کردن اثرات این توافق محسوب می‌شود.

تحلیلی: اهمیت و پیامدهای اقتصادی نمایشگاه

۱) نقطه تلاقی ایران با بازار بزرگ اوراسیا

اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل کشورهایی با جمعیت و ظرفیت صنعتی بالا است و بازارهایی مانند روسیه، بلاروس و قزاقستان برای صادرات غیرنفتی ایران بسیار جذاب‌اند. نمایشگاه چهارم فرصتی برای به‌روزرسانی تعاملات و شناسایی شرکای بلندمدت تجاری فراهم می‌کند.

۲) ابزار عملی برای اجرای توافق‌نامه تجارت آزاد

با اجرایی شدن توافق‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، حذف یا کاهش تعرفه‌ها و تسهیل امور گمرکی می‌تواند تجارت را ارزان‌تر و رقابتی‌تر کند. نمایشگاه، به‌نوعی، محل آزمایش عملی این توافق‌نامه است؛ جایی که شرکت‌ها می‌توانند تجارب اولیه همکاری در شرایط جدید را بررسی کنند.

۳) تمرکز بر صادرات غیرنفتی

در چند سال اخیر سیاست‌های اقتصادی ایران به سمت تنوع‌بخشی به صادرات غیرنفتی رفته است. این نمایشگاه فرصتی است تا شرکت‌های بخش‌های مختلف (کشاورزی، صنایع سبک، صنایع فناوری‌محور و…) به بازارهای جدید راه پیدا کنند و شبکه‌های توزیع در منطقه را گسترش دهند.

۴) تقویت دیپلماسی اقتصادی

دعوت از مقامات ارشد و وزرای تجارت کشورهای اوراسیا به‌همراه حضور اتحادیه اقتصادی اوراسیا نشان‌دهنده آن است که نمایشگاه فراتر از یک رویداد تجاری صرف است و نقش آن در تقویت روابط راهبردی اقتصادی و سیاسی جدی گرفته می‌شود.

کشورها و هیات‌های شرکت‌کننده یا دعوت‌شده به‌صورت زیر هستند:

۱) کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU)

این کشورها به‌عنوان اعضای اصلی اتحادیه و شرکای کلیدی در نمایشگاه حضور خواهند داشت یا دعوت شده‌اند:

• 🇷🇺 روسیه – عضو اصلی اتحادیه و شریک راهبردی ایران در تجارت اوراسیا.

• 🇰🇿 قزاقستان – عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا.

• 🇧🇾 بلاروس – عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا.

• 🇦🇲 ارمنستان – عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا.

• 🇰🇬 قرقیزستان – عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا.

این پنج کشور به‌طور سنتی در نمایشگاه‌های اوراسیا مشارکت گسترده داشته‌اند و انتظار می‌رود در دوره چهارم هم شرکت‌کنندگان یا هیات‌های تجاری و دولتی از آنها حضور یابند.

۲) کشورهای همسایه یا مهم منطقه‌ای دعوت‌شده

علاوه بر اعضای EAEU، ایران دعوت رسمی برای شرکت در این نمایشگاه و نشست عالی همکاری‌های تجاری – اقتصادی اوراسیا از هیات‌ها و مقامات ارشد حوزه تجارت ازبکستان و ترکمنستان نیز داشته است.

🇮🇷 ۳) ایران

ایران به‌عنوان میزبان، با حضور گسترده شرکت‌های داخلی، تشکل‌ها، سازمان‌های تجاری و بخش خصوصی در این رویداد شرکت می‌کند و نقش پررنگی در نمایشگاه خواهد داشت.

۱) نقاط قوت نمایشگاه

1. مشارکت گسترده کشورهای عضو EAEU
   حضور نمایندگان روسیه، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان و قرقیزستان باعث شده نمایشگاه به نقطه‌ی تلاقی بازار بزرگ اوراسیا تبدیل شود. این حضور، امکان برقراری تعاملات تجاری واقعی و بلندمدت را فراهم می‌کند.

2. تمرکز بر اجرای توافق‌نامه تجارت آزاد ایران-اوراسیا
   این دوره، فرصت عملیاتی شدن توافق‌نامه تجارت آزاد را فراهم کرده است. شرکت‌ها می‌توانند تعرفه‌های کاهش‌یافته و تسهیل گمرکی را به‌صورت واقعی تجربه کنند و با شرکای جدید قرارداد ببندند.

3. تمرکز بر صادرات غیرنفتی و تنوع‌بخشی
   ایران با استفاده از ظرفیت‌های بخش کشاورزی، صنایع سبک، صنایع فناوری و خدمات، تلاش می‌کند جایگاه خود را در بازارهای منطقه تثبیت کند. نمایشگاه به نوعی ویترین صادرات غیرنفتی ایران است.

4. حضور مقامات ارشد و دیپلماسی اقتصادی فعال
   دعوت از وزرای تجارت و مقامات کشورهای اوراسیا باعث شده نمایشگاه فراتر از یک رویداد تجاری صرف باشد و نقش مهمی در تقویت روابط اقتصادی و سیاسی میان ایران و کشورهای هدف ایفا کند.

5. زیرساخت مناسب و تجربه قبلی
   برگزارکنندگان با تکیه بر تجربه سه دوره قبل، ساختار منسجم، غرفه‌بندی حرفه‌ای و برنامه‌های جانبی مانند نشست‌ها و کارگاه‌های تخصصی را طراحی کرده‌اند.

۲) فرصت‌ها

1. گسترش بازار صادراتی ایران
   امکان شناسایی شرکای تجاری جدید و ایجاد شبکه توزیع در کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا.

2. ارتقای فناوری و انتقال دانش
   حضور شرکت‌های فناور و صنعتی خارجی می‌تواند زمینه همکاری‌های فناورانه و انتقال تکنولوژی را فراهم کند.

3. تقویت برندهای ایرانی در سطح بین‌المللی
   شرکت‌ها می‌توانند محصولات خود را مستقیماً به تصمیم‌گیرندگان و توزیع‌کنندگان معرفی کنند.

4. پیش‌برنده مذاکرات تجاری و سیاسی
   این نمایشگاه می‌تواند فرصت مناسبی برای پیشبرد مذاکرات تجارت آزاد و سرمایه‌گذاری مشترک باشد.

۳) چالش‌ها

1. رقابت بالا و انتخاب شرکا
   تعداد زیاد شرکت‌ها و هیات‌های تجاری ممکن است برای برخی شرکت‌های ایرانی رقابت شدید برای جذب مشتری یا شریک مناسب ایجاد کند.

2. پیچیدگی قوانین و استانداردهای صادراتی
   هر کشور عضو اوراسیا قوانین و استانداردهای خاص خود را دارد که ممکن است شرکت‌ها را با مشکلات تطبیق محصول و گواهی‌های فنی مواجه کند.

3. نیاز به زیرساخت‌های دیجیتال و لجستیکی پیشرفته
   شرکت‌هایی که آماده حضور فیزیکی نیستند، ممکن است از فرصت‌های تجارت دیجیتال یا لجستیک محدود بهره‌مند نشوند.

4. تأثیر تحریم‌ها و روابط بین‌المللی
   برخی محدودیت‌های سیاسی یا اقتصادی ممکن است تعاملات را محدود یا پیچیده کند.

۴) پیامدهای احتمالی اقتصادی

1. افزایش حجم تجارت غیرنفتی ایران با کشورهای اوراسیا
   انتظار می‌رود این دوره سرآغاز قراردادهای صادراتی بلندمدت باشد که به رشد درآمد ارزی و تنوع‌بخشی اقتصادی کمک می‌کند.

2. جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی
   مذاکرات و نمایش دستاوردهای فناوری و صنعتی می‌تواند زمینه سرمایه‌گذاری مشترک را فراهم کند.

3. تثبیت جایگاه ایران به‌عنوان نقطه ارتباط تجاری اوراسیا
   حضور مستمر در این نمایشگاه، به ایران امکان می‌دهد به مرکز منطقه‌ای تجارت غیرنفتی تبدیل شود.

4. افزایش رقابت‌پذیری شرکت‌های ایرانی
   تعامل با شرکت‌ها و بازارهای بین‌المللی به شرکت‌ها کمک می‌کند کیفیت، طراحی و خدمات پس از فروش خود را بهبود دهند.

 جمع‌بندی ارزیابی

چهارمین نمایشگاه اوراسیا یک رویداد استراتژیک و عملیاتی مهم برای ایران است. این نمایشگاه نه‌تنها فرصت‌های تجاری کوتاه‌مدت ایجاد می‌کند، بلکه زمینه تقویت دیپلماسی اقتصادی، شناسایی شرکای بلندمدت، و ارتقای رقابت‌پذیری شرکت‌های داخلی را فراهم می‌کند. با مدیریت هوشمندانه چالش‌ها، این رویداد می‌تواند تحولی جدی در تجارت غیرنفتی ایران با منطقه اوراسیا ایجاد کند.

تحلیل روند رشد نمایشگاه

1. گسترش ابعاد و مشارکت

• دوره اول و دوم بیشتر جنبه معرفی و آشنایی با ظرفیت‌های تجارت ایران با کشورهای اوراسیا داشت.

• دوره سوم (2025) به نقطه عطفی تبدیل شد که هم سطح مشارکت شرکت‌ها بالا رفت و هم رئیس‌جمهور ایران در افتتاحیه حضور داشت.

• دوره چهارم (2026) با دعوت رسمی از وزرای تجارت کشورهای عضو اتحادیه و کشورهای همسایه، نشان‌دهنده تمایل به عمق‌بخشی به همکاری‌های اقتصادی است.

2. تغییر تمرکزها

• دوره‌های ابتدایی بیشتر بر معرفی بازار و فرصت‌ها متمرکز بود.

• از دوره سوم به بعد، نشست‌های تخصصی، کارگاه‌های موضوعی و برنامه‌های صنعتی متنوع گنجانده شد که نشان‌دهنده حرکت به سمت عملیاتی شدن همکاری‌ها است.

• دوره چهارم با محورهایی مانند زنجیره تامین، استاندارد‌سازی، لجستیک و سرمایه‌گذاری مشترک برنامه‌ریزی شده است، که از نمایشگاه یک پلتفرم بخش خصوصی و دولتی می‌سازد، نه صرفاً یک رویداد تجاری.

3. افزایش اندازه اقتصادی

• طبق گزارش‌ها، پس از اولین توافق‌نامه با اتحادیه اوراسیا، تجارت ایران با کشورهای عضو از حدود ۲.۴ به ۶.۲ میلیارد دلار رشد کرد.

• این افزایش قابل توجه در دوره‌های بعدی نمایشگاه نیز موجب شده تا رویداد به ابزار استراتژیک برای رشد صادرات غیرنفتی تبدیل شود.

4. عمق سیاست‌گذاری همزمان با تجارت

• در دوره سوم، توافق‌هایی برای تعرفه‌های صفر یا کاهش‌ یافته بخشی از تجارت بین ایران و EAEU اعلام شد که نقش نمایشگاه را در اجرای توافق‌های تجاری واقعی برجسته‌تر کرد.

• دوره چهارم با تاکید بر نشست‌های وزارتی و همکاری‌های لجستیک، نشانه این است که نمایشگاه اکنون دیگر فقط یک “ویترین تجاری” نیست، بلکه یک سکوی مشترک تصمیم‌گیری و هماهنگی سیاست‌گذاری است.

 نکات کلیدی از مقایسه دوره‌ها

 رشد قابل سنجش در مشارکت شرکت‌ها و هیات‌های خارجی به خصوص از دوره دوم به سوم
 افزایش نقش دولت و سیاست‌گذاری – حضور مقام‌های عالی و نشست وزرای تجارت
 گسترش حوزه‌های صنعتی در نمایشگاه – از تجارت صرف به سمت فن‌آوری، بانک، بیمه و توسعه زنجیره ارزش
 تمرکز بیشتر بر‌ اجرا و عملیاتی‌سازی توافق‌ها در دوره‌های اخیر

 خلاصه: چه چیزی تغییر کرده؟

• سال اول: شروع و شکل‌گیری رویداد با تمرکز به تقویت ارتباطات اولیه.

• سال دوم: افزایش مشارکت نهادها و غرفه‌داران اقتصادی.

• سال سوم (2025): جهش به سمت نمایشگاه با محتوای سیاست‌گذاری و اقتصادی واقعی، همراه با حضور دولت و مذاکرات تأثیرگذار.

• سال چهارم (2026): حرکت به سمت ادغام سطح دولتی و بخش خصوصی در تصمیم‌سازی و تقویت کاربردی بودن توافق‌های تجاری.

پایان خبر.