۱. صعود اولیه قیمت نفت در واکنش به احتمال کاهش نرخ بهره فدرال رزرو
به گزارش پول نیوز ، افزایش نزدیک به یکدرصدی قیمت نفت در روز جمعه عمدتاً ناشی از افزایش انتظارات برای کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو بود؛ انتظاراتی که بهطور طبیعی موجب تقویت چشمانداز رشد اقتصادی و به دنبال آن افزایش تقاضای انرژی میشود. این موضوع به این دلیل اهمیت دارد که نرخ بهره پایینتر، هزینه استقراض کسبوکارها را کاهش داده و سرمایهگذاری، تولید و مصرف را تحریک میکند. همچنین موجب تضعیف ارزش دلار شده و نفت را برای خریداران غیردلاری ارزانتر میسازد. به همین علت، حتی پیش از اعلام رسمی تصمیم فدرال رزرو، بازارها به شکل پیشدستانه واکنش نشان دادند و قیمتها را به بالاترین سطح دو هفته اخیر رساندند. این رفتار «قیمتگذاری آینده» یکی از ویژگیهای مهم بازارهای کالایی است.
۲. ثبت بالاترین قیمتهای دو هفته اخیر در برنت و WTI
قیمت آتی نفت برنت با افزایش ۴۹ سنتی به ۶۳.۷۵ دلار و نفت خام وستتگزاس با رشد ۴۱ سنتی به ۶۰.۰۸ دلار رسیدند؛ سطحهایی که بالاترین قیمت پایانی از ۱۸ نوامبر محسوب میشوند. این افزایش نشان میدهد که بازار نهتنها به عوامل کوتاهمدت واکنش نشان داده، بلکه نوعی بازگشت اعتماد میان معاملهگران نسبت به تداوم رشد قیمت رخ داده است. اهمیت این موضوع در این است که قیمتهای بالاتر از کفهای چند هفتهای میتوانند به خودی خود اعتماد سرمایهگذاران را تقویت کرده و جریان خرید جدید ایجاد کنند. بازار نفت بهویژه در دورههای حساس، نسبت به چنین شکستهای تکنیکالی و سطحشکنیها واکنش نشان میدهد.
۳. رشد هفتگی دوم پیاپی در هر دو شاخص نفتی
برنت حدود ۱ درصد و WTI حدود ۳ درصد در هفته رشد کردند که بهعنوان دومین رشد هفتگی متوالی شناخته شد. رشد متوالی هفتگی نشانهای از تغییر جهت بنیادی تمایلات بازار است. این تغییر معمولاً زمانی رخ میدهد که معاملهگران احساس کنند ریسکهای بیشتری برای افزایش قیمت در مقایسه با کاهش آن وجود دارد. اهمیت رشد قویتر WTI (۳٪) نسبت به برنت (۱٪) نیز در این نکته نهفته است که تقاضای داخلی یا شرایط عرضه در آمریکا فشار بیشتری برای رشد قیمت ایجاد کرده و شاید بازار آمریکا نسبت به رویدادهای ژئوپلیتیکی حساسیت بیشتری نشان داده است.
۴. بازتنظیم انتظارات بازار پس از انتشار گزارش تورم آمریکا
انتشار گزارش تورم ایالات متحده عامل مهمی بود که انتظارات سرمایهگذاران درباره آینده نرخهای بهره را تغییر داد. دادههای تورمی پایینتر از انتظار نشان میدهد که فشارهای قیمتی کاهش یافته و فدرال رزرو میتواند با خیال راحتتری وارد فاز کاهش نرخ بهره شود. در چنین شرایطی، بازارهای انرژی معمولاً واکنش مثبت نشان میدهند، زیرا کاهش تورم باعث افزایش درآمد واقعی مصرفکنندگان و توان خرید آنها و همچنین تشویق رشد تولید صنعتی میشود. این بازتنظیم انتظارات، موتور محرک جدیدی برای قیمت نفت شد.
۵. کند شدن رشد مصرفکننده و کاهش شتاب اقتصاد آمریکا
هزینههای مصرفکنندگان در ماه سپتامبر تنها بهطور متوسط افزایش یافت و این کاهش در شتاب مصرف، تصویری از اقتصاد در حال خنک شدن ارائه میدهد. وقتی مصرفکننده که موتور اصلی اقتصاد آمریکاست، سرعتش را کم میکند، پیامدهای گستردهای برای بخش انرژی دارد. بازار کار ضعیف و هزینههای بالای زندگی باعث شدهاند مصرفکنندگان احتیاط کنند. با این حال، همین کاهش سرعت اقتصادی میتواند احتمال کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو را افزایش داده و از این طریق بهصورت غیرمستقیم به تقاضا برای انرژی کمک کند؛ یک چرخه پیچیده اما مهم.
۶. افزایش احتمال ۸۷ درصدی کاهش نرخ بهره در هفته آینده
ابزار FedWatch گروه CME نشان داد که معاملهگران با احتمال ۸۷٪ انتظار کاهش ۲۵ واحد پایهای نرخ بهره را دارند. چنین احتمال بالایی عملاً از نظر روانی تبدیل به یک «واقعیت» در ذهن بازار میشود. کاهش نرخ بهره با ارزانتر شدن هزینههای مالی، رونق تولید و تسهیل تجارت همراه است و در نتیجه تقاضای انرژی را تقویت میکند. این موضوع نهتنها محرک قیمت نفت است، بلکه باعث افزایش تمایل سرمایهگذاران به داراییهای ریسکیتر میشود.
۷. تماس تجاری میان مقامات چین و آمریکا و تأثیر آن بر بازار انرژی
تماس تلفنی میان مقامات ارشد چین و آمریکا که درباره همکاریهای تجاری و اجرای توافقات کاهش تنش بحث کردند، بار دیگر امیدها برای بهبود روابط اقتصادی میان دو قدرت بزرگ را تقویت کرد. هرگونه کاهش تنش تجاری میتواند به معنای افزایش صادرات، رشد تجارت جهانی و رونق صنایع سنگین در چین باشد؛ صنایعی که مصرف انرژی بسیار بالایی دارند. بنابراین، بازار نفت به چنین نشانههایی حساس است و بلافاصله آن را بهعنوان عامل بالقوه رشد تقاضا در نظر میگیرد.
۸. تحرکات تجاری آمریکا با مکزیک و کانادا و پیامدهای انرژی
اظهارات دونالد ترامپ درباره دیدار با رؤسای مکزیک و کانادا برای بحث درباره مسائل تجاری نیز یکی دیگر از محرکهای افزایش قیمت نفت بود. اگر روابط تجاری آمریکا با شرکای بزرگ خود تقویت شود، میتواند به بهبود شرایط اقتصادی منطقه و افزایش تقاضای انرژی در شمال آمریکا منجر شود. علاوه بر آن، کاهش تنشهای تجاری به بهبود زنجیره تأمین جهانی کمک کرده و فشار تورمی را کاهش میدهد؛ عواملی که در نهایت زمینهساز رونق صنایع مصرفکننده انرژی هستند.
۹. تمرکز بازار بر عرضه روسیه و ونزوئلا بهعنوان دو منبع پرریسک نفت
سرمایهگذاران در حال رصد اخبار مربوط به روسیه و ونزوئلا هستند تا تشخیص دهند آیا عرضه نفت از سوی این دو کشور افزایش مییابد یا کاهش. هر دو کشور تحت تحریمهای گسترده هستند و هر تغییر در سیاستهای تحریمی یا اقدامات نظامی میتواند تأثیر فوری بر عرضه جهانی داشته باشد. این حساسیت باعث شده بازار هرگونه خبر کوچک از این دو کشور را بهشدت جدی بگیرد.
۱۰. شکست مذاکرات آمریکا – روسیه و تأثیر آن بر ریسکهای عرضه جهانی
شکست مذاکرات ایالات متحده در مسکو برای دستیابی به پیشرفتی در زمینه آتشبس یا کاهش تنشها در جنگ اوکراین، یکی از عوامل اصلی حمایت از قیمت نفت بود. دلیل آن روشن است: هرچه چشمانداز پایان جنگ مبهمتر شود، احتمال تداوم یا تشدید تحریمها علیه روسیه – دومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان – افزایش مییابد. تحریمهای فعلی بخش مهمی از ظرفیت صادراتی روسیه را محدود نگه داشتهاند، و هر مانع در مسیر مذاکرات صلح به معنای باقیماندن یا سختتر شدن این محدودیتهاست. از طرف دیگر، حملات مکرر اوکراین به زیرساختهای انرژی روسیه، ریسکهای بیشتری را برای عرضه ایجاد میکند. معاملهگران این عوامل را بهعنوان نشانههایی از «ریسک خطرناک اختلال عرضه» تفسیر کردهاند و همین نگرانیها قیمتها را در سطح بالاتری نگه داشتهاند.
۱۱. برنامه کشورهای G7 و اتحادیه اروپا برای تشدید تحریمهای نفتی روسیه
شش منبع آگاه گزارش دادند که کشورهای گروه هفت و اتحادیه اروپا در حال بررسی حذف سقف قیمت نفت روسیه و جایگزینی آن با ممنوعیت کامل خدمات دریایی هستند. این تغییر بهمعنای سختتر شدن شدید تجارت نفت روسیه در سطح جهانی خواهد بود، زیرا دسترسی این کشور به بیمه، کشتیرانی، خدمات بندری و لجستیکی بسیار محدود خواهد شد. چنین اقدامی میتواند بخش بزرگی از صادرات روسیه را عملاً متوقف کند یا بهشدت کاهش دهد و در نتیجه موجب کمبود عرضه در بازار جهانی نفت شود. این موضوع برای بازار انرژی فوقالعاده حساس است، زیرا هرگونه محدودیت جدید علیه روسیه باعث افزایش پرمیوم ریسک و رشد قیمتها میشود. بازار بهخوبی میداند که روسیه بازیگری کلیدی در عرضه نفت است و تحریم بیشتر آن بیتردید عرضه جهانی را تحت فشار قرار میدهد.
۱۲. تلاشهای روسیه برای حفظ مشتریان: پیشنهاد پوتین به هند
ولادیمیر پوتین در سفر خود به هند وعده تأمین «بدون وقفه» سوخت را ارائه داد، اما با وجود این پیشنهاد سخاوتمندانه، مقامات هندی با احتیاط واکنش نشان دادند. هند یکی از بزرگترین خریداران نفت روسیه پس از جنگ اوکراین بوده است، اما تحریمها و فشارهای سیاسی غرب باعث شده دهلینو محتاطتر عمل کند. از سوی دیگر، پالایشگاههای دولتی هند ترجیح دادهاند بهدلیل تخفیفهای گسترده، سفارشهای جدیدی را از تأمینکنندگان غیرتحریمی ثبت کنند. این رفتار نشان میدهد که حتی کشورهایی که در ماههای گذشته مشتری اصلی نفت ارزان روسیه بودهاند، اکنون در پی تنوعبخشی به منابع وارداتی خود هستند تا ریسک تحریمها یا محدودیتهای احتمالی حملونقل را کاهش دهند. چنین روندی میتواند عرضه نفت روسیه را آسیبپذیرتر کرده و فرصتهایی برای دیگر تولیدکنندگان ایجاد کند.
۱۳. حملات پهپادی اوکراین و تأثیر آن بر زیرساختهای انرژی روسیه
آتشسوزی در بندر تمریوک روسیه پس از حمله پهپادی اوکراین، بار دیگر نگرانیها درباره امنیت زیرساختهای انرژی منطقه را تشدید کرد. این بندر نقش مهمی در صادرات گاز مایع (LPG)، فرآوردههای نفتی، پتروشیمی و حتی غلات دارد. هرگونه آسیبدیدگی در چنین مراکزی میتواند زنجیره عرضه انرژی روسیه را مختل کرده و باعث کاهش صادرات و افزایش هزینههای حملونقل شود. اهمیت این رویدادها در این است که حملات مشابه در ماههای اخیر بیشتر شده و نشاندهنده آن است که جنگ وارد مرحلهای با دامنه وسیعتر و هدفگیری گستردهتر زیرساختهای کلیدی شده است. بازار نفت این تحولات را بسیار جدی تلقی میکند و چنین رخدادهایی معمولاً به افزایش ریسک و رشد قیمت منجر میشوند.
۱۴. احتمال اقدام نظامی آمریکا علیه ونزوئلا و پیامدهای تولید جهانی
اظهارات ترامپ مبنی بر اینکه آمریکا «بهزودی» اقداماتی را برای مقابله با قاچاقچیان مواد مخدر در ونزوئلا آغاز خواهد کرد، نگرانیها درباره احتمال دخالت نظامی را افزایش داده است. ونزوئلا که یکی از اعضای اوپک است، روزانه حدود ۱.۱ میلیون بشکه نفت تولید میکند و بیشتر آن را به چین صادر میکند. تحلیل ریستاد انرژی نشان میدهد که هرگونه اقدام نظامی میتواند این تولید را بهشدت کاهش دهد یا حتی برای مدتی متوقف کند. در شرایطی که بازار جهانی نفت همین حالا با فشارهای عرضه از روسیه و کاهش تولید اوپک پلاس مواجه است، اضافهشدن یک بحران جدید در آمریکای جنوبی میتواند به سرعت قیمت نفت را جهشی کند. بازارها این سناریو را بسیار جدی دنبال میکنند، زیرا در گذشته نیز هرگونه تنش نظامی در ونزوئلا تأثیرات فوری و شدیدی روی قیمتها داشته است.
۱۵. بازگشت فشارهای نزولی کوتاهمدت؛ اما حمایت بنیادی همچنان پابرجاست
با وجود رشد اولیه، قیمت نفت در روز جمعه اندکی کاهش یافت و بخشی از سودهای روز قبل را از دست داد. این کاهش بیشتر جنبه تکنیکال و اصلاحی داشت، زیرا معاملهگران پس از صعودهای چندروزه تمایل به برداشت سود داشتند. با این حال، عواملی مانند پیشرفت محدود در مذاکرات صلح اوکراین، تداوم حملات پهپادی، احتمال کاهش نرخ بهره در آمریکا و ریسکهای عرضه در روسیه و ونزوئلا همچنان بهعنوان عوامل حمایتی عمل میکنند. همین حمایتها باعث شدند که WTI همچنان در مسیر رشد هفتگی قرار گیرد و برنت نیز حتی با وجود اصلاح قیمتی، از محدودههای حمایتی خود فاصله نگیرد. کاهشهای خفیف اخیر بیشتر نشانه «تنفس بازار» هستند تا تغییر ترند، و معاملهگران همچنان چشم به تصمیم فدرال رزرو و تحولات ژئوپلیتیکی دارند.
نتیجهگیری
بازار جهانی نفت در مرحلهای بسیار حساس قرار دارد؛ مرحلهای که در آن هر عامل اقتصادی، سیاسی یا ژئوپلیتیکی بهشدت روی قیمتها اثر میگذارد. از یک سو، انتظارات برای کاهش نرخ بهره آمریکا، دادههای تورمی ملایم، کاهش شتاب اقتصادی و احتمال ورود فدرال رزرو به دوره سیاستهای انبساطی، چشمانداز تقاضای انرژی را روشنتر کردهاند. از سوی دیگر، شکست مذاکرات صلح اوکراین، تشدید تحریمهای احتمالی علیه روسیه، حملات پهپادی، نگرانیها درباره اقدام نظامی علیه ونزوئلا و تغییر رفتار خریداران آسیایی بازار را در معرض ریسکهای بزرگ عرضه قرار دادهاند.
این ترکیب از «تقاضای تقویتشده» و «عرضه تهدیدشده» باعث شده بازار نفت در وضعیتی از توازن شکننده قرار گیرد؛ توازنی که هر لحظه میتواند با یک رویداد سیاسی یا اقتصادی برهم بخورد. در کوتاهمدت، احتمال میرود قیمتها همچنان تحت حمایت بمانند؛ اما نوسانات شدید نیز دور از انتظار نیست. در مجموع، چشمانداز کنونی نشان میدهد که ریسکهای صعودی برای نفت بیشتر از ریسکهای نزولی هستند و بازار در انتظار وقایع مهمی است که جهت آینده را تعیین خواهند کرد.
آژانس خلاقیت کوانتا