به گزارش پول نیوز ، پژوهش جدیدی با محوریت تحلیل شبکه کنشگران در حکمرانی مقاصد گردشگری هوشمند، با راهبری احسان آقاجانی ریزی، پژوهشگر دکتری تخصصی گردشگری دانشگاه تهران، به شناسایی مؤلفه‌های کلیدی توسعه و مدیریت مقاصد گردشگری هوشمند در ایران پرداخته است
با رشد سریع فناوری‌های دیجیتال و تحول در الگوهای مدیریت شهری، مفهوم «گردشگری هوشمند» به یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار در جهان تبدیل شده است. پژوهش یادشده، که با همکاری جمعی از اساتید دانشگاه تهران انجام شده، به بررسی کنشگران اثرگذار و اهداف راهبردی در حکمرانی مقاصد هوشمند پرداخته و شهرستان شمیرانات را به‌عنوان مطالعه‌ی موردی برگزیده است؛ منطقه‌ای کوهستانی، گردشگرپذیر و در عین حال هم‌جوار با کلان‌شهر تهران، که می‌تواند نمونه‌ای کوچک از چالش‌ها و فرصت‌های حکمرانی در مقاصد هوشمند کشور باشد.
این پژوهش با رویکرد کیفی و بهره‌گیری از ابزارهایی چون مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با مدیران و کارشناسان گردشگری، مشاهده میدانی و تحلیل اسناد رسمی انجام شده است.
داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار MACTOR مورد تحلیل قرار گرفته تا میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری نهادها و ذی‌نفعان در نظام حکمرانی مقصد مشخص شود.
فرمانداری و وزارت گردشگری؛ بازیگران کلیدی در حکمرانی مقصد
نتایج نشان می‌دهد فرمانداری شمیرانات، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و فناوری‌های ارتباطی (ICT) بیشترین نقش را در تصمیم‌سازی و هدایت کلان گردشگری ایفا می‌کنند، در حالی که گردشگران، میزبانان محلی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری گردشگری از بیشترین میزان تأثیرپذیری برخوردارند.
بر اساس تحلیل مدل MACTOR، تعامل میان دولت، بخش خصوصی، جامعه محلی و فناوری‌های ارتباطی، پایه‌ی اصلی حکمرانی مؤثر در مقاصد هوشمند است.
اهداف کلیدی حکمرانی هوشمند
در میان اهداف ارزیابی‌شده، سه محور اصلی بیشترین وزن تأثیر را دارند:
1. نظارت هوشمند بر فرایندهای گردشگری،
2. مدیریت مبتنی بر داده و تصمیم‌گیری فناورانه،
3. به‌کارگیری ابزارهای دیجیتال نوین برای ارتقای تجربه گردشگر و کارایی مقصد.
همچنین، آموزش، فرهنگ‌سازی و توسعه‌ی کسب‌وکارهای نوآور گردشگری، به‌عنوان مؤلفه‌های پشتیبان در موفقیت مدل حکمرانی هوشمند شناسایی شده‌اند.
هم‌افزایی انسانی و فناورانه؛ شرط موفقیت گردشگری آینده
احسان آقاجانی ریزی در تشریح یافته‌های پژوهش خود اظهار کرد:
> «حکمرانی هوشمند در گردشگری صرفاً به معنای استفاده از فناوری نیست؛ بلکه فرآیندی انسانی و داده‌محور است که در آن، دولت نقش تسهیل‌گر دارد، بخش خصوصی موتور محرک نوآوری است و جامعه محلی ستون پایداری مقصد محسوب می‌شود.»
او افزود:
«شناخت علمی کنشگران و تحلیل روابط اثرگذاری میان آنان، ابزار قدرتمندی برای سیاست‌گذاران است تا بتوانند مسیر توسعه گردشگری کشور را با دقت و کارایی بیشتری هدایت کنند.»
چشم‌انداز توسعه مقاصد هوشمند در ایران
به گفتهٔ این پژوهشگر، تحقق گردشگری هوشمند در ایران نیازمند مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ است؛ از جمله ارتقای زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، آموزش مدیران مقصد در حوزه‌های داده‌محور، و ایجاد بسترهای مشارکتی میان دولت، بخش خصوصی و جامعه محلی.
این تحقیق با ارائه مدلی بومی برای تحلیل حکمرانی مقاصد گردشگری هوشمند، می‌تواند به‌عنوان مبنایی علمی برای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در مناطق گردشگرپذیر کشور، به‌ویژه نواحی کوهستانی و فرهنگی مشابه شمیرانات، مورد بهره‌برداری مدیران و تصمیم‌سازان قرار گیرد.
نتیجه‌گیری
نتایج این پژوهش، تصویری دقیق از پویایی‌های پیچیده حکمرانی گردشگری در عصر دیجیتال ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد که آینده موفق گردشگری در ایران، در گرو ترکیب خرد انسانی، تحلیل داده، و همکاری چندسطحی میان نهادهای مسئول است.
آژانس خلاقیت کوانتا