به گزارش پول نیوز ، دومین دریاچه بزرگ و شور جهان به سختی نفس می کشد، آن طور که شاهدان می گویند اکثریت مساحت آن به کلی خشک شده و ته مانده نمک آن مذاق هر بیننده ای را ناخوش می کند. اکنون بیم آن می رود که خاطرات سال های نه چندان دور مردم و مسافرانی که برای تفریح، قایقرانی و آب درمانی از راه های دور و نزدیک می آمدند اندک اندک به فراموشی سپرده شود.
از همان روزها که بر مصب رودهای منتهی به دریاچه سد بستند تا آبهای گرفتار شده را برای مصارف کشاورزی و صنعتی استفاده کنند و پل میان گذری که وسط دریاچه احداث کردند تا حدفاصل دو استان آذری نشین شرقی و غربی را به هم متصل کنند باید غزل خداحافظی با زیباترین اکوسیستم طبیعی ایران را می خواندیم تا حالا که دیدن بیابان نمکزار برجای مانده از آن همه عظمت، حسرتی به بلندای تاریخ بر جای می گذارد.
این روزها در کنار اخبار ناگواری که هر از گاه از گوشه و کنار ایران و جهان می شنویم تخریب و قهر طبیعت بسیار دردناک و تامل برانگیز است؛ از یک طرف گرما و خشکسالی از طرف دیگر سیل و ویرانی همگی در یک فصل از سال واقعاً هشدار دهنده و در عین حال آموزنده است. ما اکنون اثرات دخالت نابجای انسان در اکوسیستم طبیعت و بازخورد ناگهانی آن در زندگی خودمان را شاهد هستیم.
صحبت از دریاچه ارومیه، دومین دریاچه بزرگ شور جهان است که در سال ها اخیر با مشکل کاهش سطح آب و خشکسالی روبرو شد و در نهایت هم به دلیل عدم تخصیص حق آبه از سدهای حوزه آبریز بیش از ۹۵ درصد آن بطور کامل خشک شده است.
کارشناسان هشدار می دهند؛ با افزایش خطر خشک شدن کامل دریاچه ارومیه و بروز این فاجعه زیست محیطی، طوفان و بادهای نمکی به شعاع صدها کیلومتر بیشتر شهرهای شمالی، مرکزی و حتی شمال شرق کشور از جمله تهران را نیز تهدید خواهد کرد.
تصاویر منتشر شده در شبکه های اجتماعی نشانگر عمق فاجعه است؛ کشتی های به گل نشسته، پرندگان مرده، مسافرانی خسته و افق دوردستی که تا چشم کار می کند به سفیدی شور می زند و شما می توانید امتداد لاستیک خودروها روی توده های نمکی را ببینید که تا عمق دریاچه ادامه دارد…
با توجه به حساسیت مسئله و اعتراض فعالان و علاقه مندان محیط زیست، سرانجام گزارشی از وضعیت دریاچه ارومیه و اقدامات انجام شده در این خصوص از سوی سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو در جلسه هیات دولت سیزدهم ارائه شد و با تاکید رئیس جمهور وقت بر تقویت و سرعت اجرای برنامه ها، استاندار آذربایجان غربی به عنوان مدیر اجرایی و دبیر کارگروه احیای دریاچه ارومیه منصوب شد تا با حضور اعضای جدید پیشرفت سریعتر حل مشکلات دریاچه ارومیه را شاهد باشیم.
این اقدامات در دولت چهاردهم نیز ادامه یافته است به نحوی که مسئولان طراز اول کشور از جمله رئیس جمهور و معاونت های زیر مجموعه او، خواستار پیگیری و نظارت بر اجرای بهتر و سریعتر کارها هستند. همچنین دبیرخانه کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه هر دو ماه یک‌بار وضعیت پیشرفت مصوبات را ارزیابی و گزارش می کند و عملکرد وزارتخانه‌ها و سازمان های مرتبط در اجرای مصوبات کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
البته پروسه خشکسالی و تخریب دریاچه ارومیه که از یک دهه پیش سرعت گرفته بود توجه کشورهای مختلف و سازمان جهانی حفاطت از محیط زیست را هم به خود جلب کرد. برای مثال؛ از سال ۲۰۱۴، دولت ژاپن سالانه مبلغ یک میلیون دلار برای این پروژه اختصاص داده است. این کمک مالی در قالب طرح حفاظت از تالاب‌های ایران است که با همکاری دفتر توسعه ملل متحد و سازمان حفاظت محیط زیست ایران در حال اجراست.
از جمله راهکارهای پیشنهادی و فوری نجات دریاچه ارومیه می توان به تخصیص حق آبه از سدهای حوضه آبریز آن، تکمیل پروژه انتقال آب، اصلاح پل میانگذر و طرح عدم کاشت زمستانه اشاره کرد. با این حال احیای این اکوسیستم طبیعی با الگوسازی و مشارکت جوامع محلی در انجام فعالیت‌های کشاورزی پایدار و حفاظت از تنوع زیستی گونه‌های در معرض خطر یک ضرورت است.
در نهایت اگر خشک شدن دریاچه ارومیه را یک هشدار جدی زیست محیطی در نظر بگیریم از بین عوامل مختلف دخیل در این فاجعه، نقش انسان و تصمیم گیری های نادرست دولت در دو دهه گذشته بسیار چشمگیر است. این که بخواهیم به واسطه اجرایی شدن یک پروژه به چرخه طبیعت آسیب بزنیم در طولانی مدت خسارت های جبران ناپذیری در انتظار ما خواهد بود.
رضا گلین شریف دینی / رونامه نگار
آژانس خلاقیت کوانتا