به گزارش پول نیوز ، نیویورک تایمز در گزارشی در ۱۱ خرداد ۱۴۰۴ جزئیاتی از پیشنهاد آمریکا به ایران در مذاکرات هستهای را افشا کرد. این سند، که بهمنظور رفع بنبست مذاکرات ارائه شده، خواستار توقف کامل غنیسازی اورانیوم در خاک ایران و تشکیل کنسرسیوم منطقهای برای تولید انرژی هستهای صلحآمیز با مشارکت ایران، عربستان سعودی، کشورهای عربی، و آمریکا است. این پیشنهاد، که بخشی از مذاکرات اخیر در رم بوده، نشاندهندهی تلاش واشنگتن برای یافتن راهحلی دیپلماتیک است.
باراک راوید، خبرنگار اکسیوس، به نقل از منابع آمریکایی تأیید کرد که ایدهی کنسرسیوم هستهای یکی از محورهای اصلی این پیشنهاد است. وی افزود که آمریکا در صورت تعلیق کامل غنیسازی توسط ایران، حاضر است حق غنیسازی این کشور را به رسمیت بشناسد. این ایده، که با هدف اعتمادسازی مطرح شده، به ایران اجازه میدهد در فعالیتهای هستهای منطقهای مشارکت کند، بدون آنکه غنیسازی را در خاک خود ادامه دهد.
مذاکرات هستهای اخیر، که با میانجیگری ایتالیا در رم برگزار شد، بر توقف غنیسازی با درصد بالا متمرکز بوده است. ایران، که غنیسازی ۶۰ درصدی را در تأسیسات نطنز و فردو ادامه میدهد، توقف کامل آن را خط قرمز خود اعلام کرده است. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در اظهاراتی تأکید کرد که برنامهی هستهای ایران صلحآمیز است و هر توافقی باید حقوق هستهای کشور را حفظ کند. با این حال، منابع آگاه میگویند ایران پیشنهاد کنسرسیوم را در حال بررسی دارد، اما خواستار تضمینهای حقوقی برای رفع تحریمهاست.
پیشنهاد آمریکا، که بهصورت نکات کلیدی و نه پیشنویس کامل ارائه شده، با واکنشهای متفاوتی مواجه شده است. برخی دیپلماتهای غربی آن را گامی برای کاهش تنش میدانند، اما منتقدان در ایران معتقدند پذیرش توقف غنیسازی، برنامهی هستهای کشور را تضعیف میکند. در مقابل، واشنگتن با تأکید بر نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر کنسرسیوم، مدعی است که این طرح منافع منطقهای را تأمین میکند.
این پیشنهاد در حالی مطرح شده که مذاکرات هستهای در ماههای اخیر به دلیل اختلاف بر سر غنیسازی و تحریمها به بنبست رسیده بود. آمریکا، که حذف کامل برنامهی غنیسازی ایران را هدف اولیهی خود قرار داده بود، اکنون با ارائهی این طرح انعطاف بیشتری نشان میدهد. با این حال، موفقیت این پیشنهاد به توانایی طرفین در توافق بر سر جزئیات، از جمله زمانبندی رفع تحریمها و نقش ایران در کنسرسیوم، بستگی دارد.
پیشنهاد آمریکا به ایران، که توقف غنیسازی را در ازای مشارکت در کنسرسیوم هستهای و به رسمیت شناختن حق غنیسازی مشروط پیشنهاد میکند، نقطهی عطفی در مذاکرات است. این طرح، که با هدف ایجاد توازن بین نگرانیهای امنیتی و منافع ایران طراحی شده، میتواند مسیر دیپلماسی را هموار کند، مشروط بر آنکه با پاسخ مثبت تهران مواجه شود.