به گزارش پول نیوز،
دلار امروز به مرز ۴۰ هزار تومان رسید. طی سه ماه گذشته این ارز ماهانه حدود ده درصد رشد کرده است که در نتیجه از ۳۰ هزار تومان شهریور که سقف تاریخی بود به رکورد فعلی رسید.
ریشه های افزایش قیمت دلار
سه ریشه برای افزایش در قیمت ارز وجود دارد: ۱- تراز پرداخت ها، ۲- وضعیت پولی، ۳- انتظارات تورمی.
از لحاظ تراز پرداخت ها با توجه به اینکه اقتصاد ایران اصولا در وضعیتی بوده که نسبت مجموع صادرات به واردات بیش از یک و نیم بوده است، وضعیت فعلی که صادرات نفت به صورت مستقیم تحریم است و صادرات غیرنفتی به صورت غیرمستقیم تحت تاثیر تحریم قرار دارد، میزان صادرات به واردات از میانگین تاریخی خود فاصله گرفته و کاهش معناداری یافته است. اگر چه هنوز هم میزان صادرات از واردات در آمار رسمی بسیار بیشتر است، اما به توجه به اینکه بخش مهمی از واردات در آمار رسمی منعکس نمی شود، اصولا با کاهش این نسبت بازار ارز تحت فشار قرار می گیرد.
خروج سرمایه نیز با توجه به نااطمینانی ها و ریسک های اقتصاد قابل ملاحظه است. علاوه بر این ماه های آبان و آذر به طور خاص به دلیل بسته شدن دفاتر برخی شرکت ها به طور خاص تقاضای دلار افزایش می یابد که در نتیجه به صورت تاریخی حتی در سال هایی که سایر فشار ها وجود نداشته، همیشه در این دو ماه افزایش در نرخ دلار تجربه می شده است. فردای اقتصاد به زودی گزارشی از وضعیت تراز پرداخت ها و اثر آن بر قیمت دلار منتشر خواهد کرد.
از لحاظ وضعیت پولی، رشد بی سابقه در پایه پولی به ویژه در ماه مهر، و همچنین رشد ۳۴ درصدی در نقدینگی به موتوری برای رشد قیمت دلار تبدیل شده اند. ارائه تصویر دقیق تر از وضعیت پولی را در اینجا بخوانید.
از لحاظ انتظارات تورمی، وضعیت کسری بودجه دولت، تورم بالا و ماندگار چهارساله، و سایر ریسک ها و نااطمینانی های موجود در کشور نیز منجر به افزایش تقاضای سفته بازی در بازار ارز شده است.
دلار تا کجا و با چه سرعتی افزایش می یابد؟
چنانچه دولت و بانک مرکزی اجازه سرعت گرفتن رشد پول در اقتصاد را ندهند، در شرایط فعلی بازار ارز با نرخ های فعلی رشد خواهد یافت. در واقع اگر دولت کسری بودجه خود را مهار کند به این معنا که اجازه شدت یافتن به آن ندهد، و رشد نقدینگی و پایه پولی در همین بازه فعلی باقی بماند، رشد دلار نیز شتاب نخواهد یافت، اما با همین سرعت فعلی افزایشی خواهد بود.
اما چنانچه فضای فعلی منجر به پول پاشی شود، و رشد نقدینگی و پایه پولی افزایش یابد، بازار ارز می تواند با شدت بیشتری رشد کند، و با گذشتن رشد متغیر های پولی از آستانه ای مشخص، وابستگی دلار به میزان رشد پول از دست می رود، چرا که افراد ممکن است دیگر حاضر به نگهداری دلار نشوند و مبادلات و دستمزد ها به سمت دلاری شدن حرکت کنند؛ لذا مجموعه دولت و بانک مرکزی باید این مساله را مد نظر داشته باشند که میزان رشد نقدینگی و دلار با یکدیگر رابطه خطی ندارند؛ یعنی اگر رشد ۴۰ درصدی نقدینگی منجر به رشد ۴۰ درصدی دلار می شود، ممکن است رشد ۱۰۰ درصدی نقدینگی منجر به رشد بیش از ۲۰۰ درصدی دلار شود.