قند سالم بخوريد

به گزارش پول نیوز ، جام جم آنلاين: مساله اينجاست كه بيماران ديابتي و افراد در معرض خطر نقش عمد ه اي در كنترل بيماري خود دارند، به طوري كه تغذيه و رژيم مناسب يكي از شروط اساسي كنترل موفق بيماري است. به دليل تمايل بالاي مصرف محصولات قندي در كشورمان ضروريست توليد محصولاتي با قابليت جذب كمتر قند مضر مورد توجه قرار گيرد.

در همين خصوص امروزه استفاده از قند حاصل از گياه استويا كه قندي با منشاء طبيعي است، در بسياري از كشورها مورد اقبال جدي قرار گرفته است. ماده شيرين كننده حاصل از گياه استويا كه به اسويوزايد معروف است، كالري زا نيست و بدين ترتيب نمي تواند موجب افزايش ميزان قند در افراد ديابتي و بالا رفتن فشار خون شود، بعلاوه جايگزيني به جاي شيرين كننده هاي مصنوعي است.

از طرفي، تكثير گياه استويا با توجه به قوه ناميه (توان رشد)بسيار ضعيف بذر آن از طريق قلمه با مشكلاتي مواجه خواهد بود، لذا با توجه به مزاياي كشت بافت، اين روش تكثير ترجيح داده مي شود.

بر اين اساس به منظور تامين گياهچه مورد نياز جهت كشت انبوه گياه استويا محققين پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي، موفق به دستيابي به پروتكل توليد انبوه و تكثير اين گياه قندي از طريق تكنيك هاي كشت بافت شدند. به اين بهانه با مهندس مرتضي ابراهيمي، مجري اين طرح به گفتگو نشسته ايم.

چه شد كه به فكر تكثير گياه استويا از طريق كشت بافت افتاديد؟

ابتدا خوب است بدانيد استويا (Stevia rebaudiana Bertoni) گياهي از خانواده آستراسه بوده و برگ هاي شيريني دارد كه منبع ماده اي با شيريني 250 الي 300 برابر بيشتر از قند معمولي است. اين گياه از صدها سال پيش در آمريكاي جنوبي براي شيرين كردن انواع نوشيدني ها به كار مي رفته و امروزه نيز به دليل مزاياي آن بيش از 150 ميليون نفر در جهان از قند اين گياه استفاده مي كنند.

كشورهايي مثل آمريكا، چين، ژاپن، كانادا و چند كشور اروپايي به علاوه چند كشور از آمريكاي جنوبي كه خاستگاه اين گياه هستند در اين صنعت پيشگام هستند.

شيريني شيره اي كه از اين گياه بوته مانند 60 سانتي متري خارج مي شود 300 برابر شكر معمولي است، ولي كالري آن به مراتب پايين تر از شكر است.حتي سال گذشته محققان دانشگاهي در پاراگوئه به اين نتيجه رسيدند كه اين گياه همچنين داراي خواص آنتي اكسيدان و آنتي باكتريال است.

به گونه اي كه هنگام پخت هرگونه كيك و آبنبات تا 200 درجه سانتي گراد حرارت را مي تواند تحمل كند.

به دليل مشكلات خاص اين گياه در ارتباط با تكثير، از تكنيك كشت بافت مي توان سود برد كه در واقع هدف اصلي طرح ما در پژوهشكده بيوتكنولوژي بوده است. به اين ترتيب با اجراي اين طرح، امكان تكثير انبوه گياه استويا و تامين گياهچه براي به زير كشت بردن سطح وسيعي از كشور محقق شد.

بهره گيري از كشت بافت چه مزيت هايي را از نظر افزايش ضريب بهره وري در توليد گياه به همراه دارد؟

ما سعي كرديم با استفاده از تكنيك كشت بافت، گياه استويا تكثير پيدا كند؛ چون اين گياه توان رشد بسيار پاييني دارد به گونه اي كه در دنيا اين گياه را يا در مناطق مستعد با قلمه و عمدتا با استفاده از كشت بافت تكثير مي كنند.

با توجه به مزاياي فراوان كشت بافت از جمله امكان تكثير سريع، انبوه و خارج از فصل و نيز توليد گياهچه هاي كاملا سالم و فاقد بيماري، تلاش كرديم گياه استويا را با استفاده از كشت بافت و كاملا مناسب براي توليد تجاري تكثير كنيم. پروتكل بهينه سازي داراي ضريب تكثير 8 در ماه بوده و اين به معني توان بالقوه توليد بيش از ميليون ها گياهچه از تنها يك گياه در سال است.

از نقطه نظر حفظ سلامت، استويا چه ويژگي هايي دارد؟

استويا روي قند خون تاثير ندارد؛ بعلاوه اين شيرين كننده سلول هاي پانكراس را تحريك به ترشح انسولين مي كند. از سوي ديگر، استويا عدم حساسيت سلول هاي بدن نسبت به واكنش در برابر انسولين در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو را به مرور درمان مي كند.

نكته ديگر آن كه در مقابل باكتري تخمير نمي شود و اين بسيار خوب است كه پس از خوردن شيريني بين دندان ها تخمير نشده، باعث پوسيدگي آنها نمي شود.

حتي سازمان بهداشت جهاني طي نامه اي ضمن برشمردن تمامي خواص استويا، آن را تاييد و جايگاه مصرفش را نيز معين كرده و فدراسيون غذا و داروي آمريكا نيز آن را به عنوان افزودني در غذاها مورد تاييد قرار داده است.

از نظر قيمت آيا توليد اين فرآورده مقرون به صرفه است؟

محصول كار اين طرح توليد انبوه گياهچه عاري از بيماري در گياه استوياست و قيمت آن با توجه به ميزان توليد در هر واحد آزمايشگاه و نوع مواد مصرفي و مديريت آن واحد متغير است. اما به دليل چند ساله بودن اين گياه، هزينه توليد گياهچه كاملا اقتصادي است و فرآورده هاي حاصل از آن به لحاظ رژيمي بودن نيز مورد استقبال قرار خواهند گرفت.

با توجه به اين كه مردم معمولا از مواد غذايي كه با آن آشنايي ندارند كمتر استقبال مي كنند، تصور مي كنيد استفاده از اين ماده قندي گياهي با اقبال روبه رو شود؟

جالب است بدانيد مصرف قند استويا در جهان رو به افزايش است و در كشور پيشرفته اي مانند: ژاپن حدود 50 40 درصد قند مصرفي مردم را تشكيل مي دهد. با توجه به شرايط كشور ما، هم از نظر كثرت بيماران ديابتي و هم از نظر افراد در معرض خطر و هم از لحاظ اقليمي كه مناطق بسيار مستعدي براي كشت و پرورش استويا وجود دارد، فكر مي كنم لازم باشد در مرحله اول با توسعه كشت مزرعه اي و گلخانه اي كاربرد اين قند را براي افزايش سلامت جامعه در حوزه هاي مختلف غذايي گسترش بدهيم و سپس بتوانيم نه تنها نياز داخلي بلكه در زمينه صادرات محصولات با ارزش اين گياه كه از قيمت بالايي نيز برخوردارند كاري بكنيم.

در واقع با دستيابي پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي منطقه مركزي كشور به فناوري تكثير انبوه گياه قندي استويا از طريق كشت بافت تحولي چشمگير در كاربرد گسترده اين قند گياهي بخصوص براي كاهش ديابت و همچنين افراد مبتلا به ديابت فراهم خواهد آمد.

جالب است بدانيد هم اكنون يكي از مهم ترين شركت هاي صنايع غذايي در استان اصفهان محصولات رژيمي قندي حاصل از اين گياه را در دست توليد دارد.