ايران طلايه دار صنعت پتروشيمى خاورميانه

به گزارش پول نیوز ، کیهان _ این درحالی بود که کشورهایی چون ژاپن، در این سالها سرمایه گذاری در این صنعت را در اولویت برنامه های توسعه صنعتی خود قرار داده بودند وکشور ما با حرکتی لاک پشتی گام به جلو می نهاد.

افزایش تولیدات این صنعت و نقش آن در توسعه اقتصادی به اندازه ای بود که تولیدات مواد پتروشیمی در فاصله سالهای 1964 تا 1976 میلادی چهار برابر گردید و کشورهای صنعتی بیش از 2درصد از جمعیت شاغل خود را مستقیماً در تولیدات فرآورده های پتروشیمی به کار گرفته و نزدیک به 5 برابر این میزان نیز در صنایع وابسته به آن مشغول به کار بودند.

از جمله اولین اقدامات شرکت ملی صنایع پتروشیمی، عقد قرارداد ساخت پتروشیمی بندرامام خمینی(شاهپور سابق) با مشارکت یک شرکت آمریکایی بود که برای تامین نیاز داخلی به کود شیمیایی، گوگرد، آمونیاک، اوره، اسیدفسفریک و فسفات آمونیوم تاسیس گردید.

علیرغم ساخت چندین کارخانه دیگر در دهه 50، رژیم طاغوت همچنان بسیاری از اقلام پتروشیمی مورد نیاز خود را از خارج تامین می کرد، بسیاری از کارخانجات موجود نیز از حیث تامین مواد اولیه مورد نیاز، وابستگی شدیدی به خارج از کشور داشتند که این امر بیانگر این حقیقت است که کارخانه ها براساس یک برنامه منظم و هدفمند احداث نشده بودند.

در مجموع می توان این گونه نتیجه گیری کرد که با وجود مزیت نسبی کشورمان در این صنعت و علیرغم توانمند بودن کشورمان در تامین مواد اولیه و خوراک مناسب برای تولید فرآورده های پتروشیمی همانند گاز و برش های نفتی مانند نفت، ایران تا آخرین روزهای رژیم منحوس پهلوی نتوانست سهم عمده ای از بازار جهانی تولیدات محصولات پتروشیمی داشته باشد و این درحالی بود که ایران فرصت بسیار مناسبی برای تسخیر بازارهای جهانی این صنعت را در اختیار داشت.

علاوه بر امتیاز دوره رشد، کشورمان منابع سرشار هیدروکربوری لازم برای تولید مواد پتروشیمی را نیز دارا بود مهم تر اینکه شرایط کشور برای گرفتن تکنولوژی و کمک های فنی از بلوک غرب کاملاً آماده بود.

پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و با توجه به محاصره شدید اقتصادی و تکنولوژیکی، کمبود مواد اولیه، خروج بسیاری از مدیران و متخصصان این صنعت و بی نظمی سازمانی و با توجه به نیاز شدید این صنعت به خارج، تولید موادپتروشیمی با شرایط سختی مواجه شد به گونه ای که تولیدات این صنعت در سال 1358، 44درصد نسبت به سال 1356 کاهش پیدا کرد و این سیر نزولی با آغاز جنگ تحمیلی و حملات هوایی و موشکی به این کارخانجات افزایش شدیدی یافت و در همان سالهای آغازین جنگ، کارخانه پتروشیمی آبادان و ماهشهر به طور کامل از خط تولید خارج گردید.

با این وجود، کارگران و متخصصان متعهد این صنعت، در زیر حملات هوایی عراق و در شرایط دشوار کشور به مجاهدت خویش ادامه می دادند و پتروشیمی فارابی که در ماهشهر و در تیررس حملات نیروهای بعثی قرار داشت با ظرفیتی بالاتر از 73درصد به تولید مشغول بود. در طول این سالها حدود 15درصد از کل واردات کشور را محصولات پتروشیمی تشکیل می دادند.

پس از دوران تثبیت انقلاب و اصلاحات سازمانی و بکارگیری نیروهای جدید، این صنعت شکل مناسب تری پیدا نمود و در مسیر رشد قرار گرفت. با تدوین برنامه توسعه ای در سال 63 و لزوم رسیدن به مرز خودکفایی، زمینه سرمایه گذاری 1.8 میلیارد دلاری سالانه در این صنعت فراهم گردید.

عمده فعالیت های با شتاب این صنعت، پس از پایان جنگ تحمیلی صورت پذیرفت که می توان گفت عمری 20 ساله دارد.

در حال حاضر کشورمان با تولید بیش از 30 میلیون تن محصولات پتروشیمی، حدود 24درصد تولید در خاورمیانه و9.1 درصد تولید جهانی موادپتروشیمی پایه را در اختیار دارد که باید بر مبنای چشم انداز 20 ساله در سال 1404 خورشیدی 35درصد تولید خاورمیانه را به خود اختصاص دهد و به این منظور باید عربستان سعودی را که در حال حاضر جایگاه نخست در منطقه را داراست پشت سرگذاشت.

در حال حاضر کشورمان برای تولید 32 میلیون تن محصولات پتروشیمی در سال ظرفیت سازی شده که تا پایان سال آینده این میزان باید به 45 میلیون تن برسد و این در حالی است که در سال 1357، کل تولید محصولات پتروشیمی ایران از واحدهای مختلف آبادان، رازی، شیراز، خارک و فارابی جمعاً تنها 1.2 تن بود.

هم اینک 85 نوع محصول در این بخش تولید می گردد که در درجه بندی های مختلفی عرضه می شود و این محصولات شامل 4 میلیون و 350 هزار تن مواد پلیمری، 5 میلیون تن کودشیمیایی، سه میلیون تن آروماتیک و 17 میلیون تن انواع مواد پایه شیمیایی مانند متانول، آمونیاک و انواع و اقسام اسیدها و شوینده ها است.

مجموع ارزش فروش داخلی و صادرات محصولات پتروشیمی در سال جاری تاکنون 8 میلیارد و 300 میلیون دلار بوده که از این مبلغ 5 میلیارد و 100 میلیون دلار آن مربوط به صادرات این محصولات به بازارهای خارج است.

مهم ترین تحول صنعت پتروشیمی به عنوان طلایه دار صنعت نفت در دوران پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، بکارگیری نیروهای جوان، مومن و متخصص است.

در حالی که در دوره طاغوت، طراحی، ساخت و نصب تمامی پروژه ها توسط شرکتهای خارجی صورت می پذیرفت، اینک 100درصد فرآیند مهندسی طرح ها از سوی پیمانکاران و مشاوران ایرانی صورت می گیرد و به یمن پیروزی انقلاب اسلامی، بیشتر تجهیزات کارخانه های پتروشیمی به دست سازندگان داخلی ساخته می شود.