گره زندگي بر چوبه دار

به گزارش پول نیوز ، به گزارش فارس، از روزگار قديم مردم ساكن در منطقه يزد كه در حاشيه جنوبي دشت كوير واقع شده است علاقمندي خود با به صنايع دستي و بويژه قاليبافي نشان داده اند. آب و هواي خشك و باران ساليانه اندك اين منطقه باعث شده است تا يكي از علل رواج قاليبافي شرايط خاص آب و هوايي باشد.

جوزافا باربارو جهانگرد ونيزي درباره يزد مي نويسد:..مردم همه به نساجي و بافتن پارچه هاي گوناگون ابريشمين مشغول اند و يزديان با كار و كوشش خود مقدار زيادي از اين پارچه ها را به هند، ايران، جغتاي، چين و ماچين، بخشي از ختا، روسيه و تركستان صادر مي كنند.

پارچه بافي كه نوع دستي آن را شعربافي مي نامند از دير باز در اين منطقه و بين بيشتر خانواده ها رواج داشته و بافتن قالي نيز طي يك قرن گذشته به صورت همگاني متداول شده است.

بنابراين گزارش در قالي يزد كه عموماً با دار عمودي و گره نامتقارن فارسي و دو پوده توليد مي شود تار از پنبه و پود نيز از پنبه يا پشم است. كيفيت پشم كه عموماً از بازار اصفهان و تهران فراهم مي شود متفاوت است و معمولاً نيمه بلند چيده مي شود. برخي قاليهاي پرز نخي مصرف خانگي دارند و گاهاً از پشم براق و كمي نرم و كم دوام نيز استفاده مي شود كه قاليهاي حاصله كيفيت چنداني ندارند.

در گذشته فرش يزد با طرح و نقش هراتي و چهار خانه بافته مي شد اما پس از ورود طرحهاي فرش كرمان، تنوع بيشتري يافت و اينك طرحها از اصفهان و كرمان و كاشان اقتباسمي مي شود تأثير پذيري قالي يزد از قاليهاي كرمان بخصوص از زماني كه از نقشه استفاده مي شود بيشتر محسوس است. با همه اينها در قالي يزد، نقش گلها با تزئينات هندسي و نيز نقش ترنج و طرحهاي باغي متداول ترند.

بنابراين گزارش، قالي يزد عموماً از رنگ بندي تيره تري برخوردار است با اين حال طيف رنگهاي تيره فام در اكثر موارد از هارموني بسيار جذابي برخوردار شده اند.

رنگهاي زمينه در قالي يزد عبارتند از آبي و قرمز مايل به بنفش از سفيد، آبي روشن و صورتي (رنگهاي روشن فام) جهت ايجاد كنتراست بهره گرفته شده است.

آن دسته از قاليهاي توليد شده در يزد كه متأثر از قاليهاي كرماني هستند عموماً از طريق چيرگي رنگ قرمز حاصل از قرمز دانه، رنگ آبي روشن يا تيره و همچنين رگه هاي آبي رنگ كه در پشت قالي قابل رؤيت هستند قابل تشخيص اند.

* فرش ايران يك سفير است

رئيس سازمان بازرگاني استان يزد درباره فرش ايراني مي گويد: فرش ايران تنها يك زيرانداز نيست بلكه يك سفير است كه با بار تاريخي كه دارد معرف آداب و رسوم و هويت بومي ايران است و پيام رساني پرافتخار از عظمت و تمدن ايران اسلامي است.

مهراب اسكندري معتقد است: فرش به عنوان يك كالاي سرمايه گذاري نقش مهمي در اقتصاد ملي و اشتغال زايي دارد كه با درك اين واقعيت در سال 82 شوراي عالي اداري با هدف ساماندهي فعاليت هاي فرش كشور، برنامه ريزي و سياستگذاري در امر توليد مركزملي فرش را ايجاد كرد.

* 70 هزار بافند بالقوه در يزد

در يك نگاه آماري استان يزد 70 هزار بافند بالقوه دارد كه 42 هزار نفر آنها بالفعل و مشغول فعاليت كه از اين رقم 20 هزار بافنده روستايي در قالب 13 تعاون روستايي و 22 هزار نفر بافنده ديگر در شهر و روستا فعاليت مي كنند.

اسكندري اقدامات خود در خصوص حمايت از توسعه فرش دستباف را صدور 23 مورد مجوز طراحي فرش با ظرفيت اسمي 14 هزار و 450 ورق، صدور معرفي نامه دريافت تسهيلات به ميزان دو ميليارد و هفتاد ميليون ريال، صدور 31 مجوز تأسيس كارگاه توليدي با دريافت 3 ميليارد و هتفصد و پنجاه ميليون ريال، صدور 32 مجوز مجتمع متمركز، صدور 19 مجوز تأسيس كارگاه غير متمركز، صدور 5 فقره پروانه بهره برداري با ظرفيت 2500 متر مربع، صدور 24 هزار و 730 فقره كارت شناسايي بافندگان و معرفي 4 هزار و 48 بافنده جهت بهره مندي از خدمات بيمه بازنشستگي اعلام كرد.

* 3 ميليون دلار صادرات فرش يزد در 4 سال

اسكندري ميزان صادرات فرش در 4 سال گذشته از گمرك استان يزد را بالغ بر 3 ميليون دلار اعلام كرد كه كشورهاي مقصد آنها آلمان، عربستان، پاناما، اتريش، كويت و هند بوده است.
بنابراين گزارش، قيمت هر متر مربع فرش دستباف يزد بين 150 تا 300 هزار تومان است.

* 5 درصد فرش يزد صادر مي شود

محمدحسين ميرجليلي مديرعامل اتحاديه تعاوني هاي فرش دستباف روستايي استان يزد مي گويد: تا سال 83، 80 درصد از توليدات، صادر مي شد ولي در چند سال اخير صادرات فرش استان كاهش يافته و امسال كمتر از 5 درصد صادرات داشته ايم و بيشترين مشتري هاي ما از شهرهاي تهران، اصفهان، همدان، اراك و فارس هستند.

* از برندهاي معتبر فرش دستباف حمايت شود

حسين نصرياني توليدكننده فرش نيز معتقد است كه يزدي ها به سمت جذب بازارهاي داخلي حركت كرده اند چرا كه سياست هاي ارزي و صادراتي دولت باعث شده تا اين هنر صنعت بازارهاي صادراتي را از دست دهد.

وي از دولت مي خواهد كه با انتقال سلايق جهاني به توليدكننده بسترهاي صادراتي فرش فراهم شود تا ضمن رعايت حق مالكيت معنوي (كپي رايت) از برندهاي معتبر فرش دستباف حمايت شود.

محمد گل كاريه رئيس اتحاديه بافندگان فرش دستباف معتقد است براي فرار از ركود بازار بايد با افزايش امكانات، برگزاري نمايشگاه ها و تبليغات بسترهاي رونق بازار را فراهم كنيم.

* متوسط قيمت هرمتر مربع فرش دستباف 200 هزارتومان

احمد عباسي شوازي رئيس اتحاديه فروشندگان فرش دستباف يزد قيمت هر متر مربع فرش را بطور ميانگين 200 هزار تومان اعلام مي كند و مي گويد: در شهر يزد 100 نفر فروشنده فرش داريم كه برخي صرفاً فروشنده و برخي توليدكننده فرش، مواد اوليه و فروشنده هستند و از سايز 5/1 متر تا 50 متر فرش بافته مي شود.

***
در بازديد از كارگاه هاي قاليبافي شهر يزد آنچه بيش از هر چيز توجه مخاطب را به خود جلب مي كند حقوق و مزاياي ناچيز بافندگان است كه حتي از بيمه درماني هم محرومند و هستند شير زناني كه با بيش از 40 سال سابقه بافندگي به حقوق ماهي 60هزار تومان قانع شده اند و تنها با يك وعده چاي غم ها و شادي هاي زندگيشان را بر چوبه هاي دار قالي مي بافند و اينان هنرمندان كوير اين سرزمينند.

و اما در گفتگو با مسئولين كارگاه ها نيز با دغدغه عدم حمايت مسئولين دولتي مواجه مي شويم و اين سوال پيش مي آيد كه براستي اگر از بافتن اين قالي ها نه بافنده ونه توليد كننده سودي نمي برند پس چيست دليل اين هنر آفريني؟ آري پاسخي نيست جز عشق به فرهنگ، آيين و رسوم ايراني.